ویتامین آهن
ویتامین آهن
ازجمله مواد معدنی و الکترولیتهایی است که برای بدن اهمیت زیادی دارد و بهدلیل همین اهمیت ویژه آن در ورزشکاران و در فعالیتهای استقامتی و همچنین اهمیتی که برای زنان به ویژه در دوران عادات ماهیانه دارد، اهمیت ویژهای دارد.در حالت طبیعی، مقدار آهن موجود در بدن در حدود ۴ تا ۵ گرم تخمین زده شدهاست که ۷۵ درصد آن در هموگلوبین و میوگلوبین، ۹ درصد به فرم عامل انتقال آهن، یعنی ترانسفرین، یا به شکل ترکیبی در ساختمان برخی از آنزیمها (سیتوکرومها) وجود دارد و ۱۶ درصد باقیمانده بهصورت فریتین و هموسیدرین در داخل بافتهای بدن ذخیره شدهاست؛ بنابراین، آهن در سه جریان مختلف (برای حمل اکسیژن بدن) نقشی اساسی دارد:
- هموگلوبین خون
- سیتوکرومها و زنجیرهٔ تنفسی
- میوگلوبین
اهمیت فیزیولوژیکی آهن بهویژه در نقشی است که این عنصر در تنفس سلولی انجام میدهد.تنظیم متابولیسم آهن بر عهدهٔ عمل جذب رودهای آهن میباشد از طرفی آهن بدن انسان بسیار ناچیز میباشد. بخش عمدهٔ دفع آهن در هنگام خونریزیها رخ میدهد. بهعنواننمونه، در دوران عادات ماهیانه و بارداری از دست دادن آهن در زنان چشمگیر است. این از دست دادن آهن در هنگام عادات ماهیانه و انتقال آهن در دوران بارداری به جنین و در دوران شیردهی به نوزاد روی میدهد. کاهش آهن منجر به کمخونی (آنمی) میگردد و اکسیژنرسانی به سلولها، بهویژه برای فعالیتهای استقامتی کاهش مییابد و در نتیجهٔ آن کارایی و عملکرد ورزشی را کاهش مییابد.
اعمال و کارکرد آهن در بدن
آهن در بدن وظایف گوناگونی بر عهده دارد که عبارتند از:
- در ساختار هموگلوبین، میوگلوبین و آنزیمهای اثرگذار در تنفس سلولی (هستههای مرکز آهن و سیتوکروم اکسیداز) نقش دارد.
- در حمل اکسیژن به سلولهای بدن توسط هموگلوبین نقش اساسی را ایفا مینماید.
- در ذخیرهٔ اکسیژن در بدن توسط میوگلوبین سهیم است.
- وجود آهن برای نگهداری سیستمهای اکسیدکننده در درون سلولهای بافتی لازم میباشد.