کاربر مهمان، خوش آمدید.  ورود به پنل کاربریثبت نام

مشاغل صنعت و صنایع ایران

پورتال ثبت و تبادل اطلاعات صنایع ایران و مشاغل وابسته

صنعت
به پورتال تخصصی و حرفه ای ثبت و تبادل اطلاعات صنایع ایران و مشاغل وابسته خوش آمدید
شما هم به جامعه بزرگ صنعت و صنایع ایران بپیوندید...

بانکداری

منتشره شده در چهارشنبه ۲۸ مهر ۱۴۰۰

تعریف، مفهوم و تاریخچه بانکداری

بانکداری Banking مجموعه‌ای از فعالیت‌ها در عملیات بانکی، شامل سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی و سازماندهی و اجرا می‌باشد. به زبان ساده، مدیریت تجهیز و تخصیص منابع در بازار پول را بانک‌داری می‌گویند. بانک‌ها اغلب برای موفقیت در ارائه خدمات خود، اقدام به بازاریابی میکنند. ولی متاسفانه بدلیل عدم آشنایی با بازاریابی بانکی تنها از روندهای سنتی بازاریابی بصورت کاملا پراکنده و بی ارتباط با هدف اصلی بانک بهره می برند. بازاریابی بانکی، در واقع رویه ها و برنامه های بازاریابی را سمت و سو می بخشد و بستر مناسبی را برای سایر فعالیت‌های بازاریابی ایجاد می‌کند. با رشد ابزارهای فناوری اطلاعات و ارتباطات اکنون انواع بانکداری الکترونیک مانند بانکداری اینترنتی و بانکداری موبایل جایگاه مهمی در خدمات مالی دارند.

بانک‌ها می کوشند با بهره گیری از روابط عمومی و برنامه‌های تبلیغاتی، تصویر ذهنی و سیمای سازمان خود را ارتقاء بخشند. با این توصیف «بازاریابی در بانک، مستلزم برآورد و ارزیابی تصویر ذهنی کنونی مشتریان از سازمان و تهیه برنامه های بازاریابی برای بهبود آن است». اولین گام در ارزیابی تصویر ذهنی مشتریان، تحقیق درباره تصویر ذهنی کنونی افراد جامعه نسبت به شعب بانک است. افراد مختلف ممکن است از یک بانک، ذهنیت های متفاوتی داشته باشند. یک شعبه از بانک نیز ممکن است از تصویر ذهنی جامعه درباره خود راضی باشد یا به این نتیجه برسد که در این زمینه کاستی هایی وجود دارد که باید برطرف گردد. یک بانک باید در مقابل شواهد حاصل از تحقیقات بازاریابی عکس العمل مناسبی نشان دهد. برای موفقیت باید بازاریابی خدمات بانکی را مورد توجه قرار داد. در این مقاله تعاریف، مفاهیم و تاریخچه بانکداری تشریح شده است.

تاریخچه بانکداری

پیدایش و تکوین بانک‌داری سیر واحدی نداشته است. نمونه های اولیه آن را می‌توان در پادشاهی بابل حدود دو هزار سال پیش از میلاد ردیابی کرد. در امپراتوری بابل معاملات بانکی به شیوه ابتدایی آن رواج داشت. در سنگ‌نبشته موسوم به لوح حمورایی، مقررات وام و قبول سپرده‌های تجارتی حک شده است. در تمدن یونان و در معبد مشهور دلفی، روم و چین باستان نیز نمونه‌هایی از بانکداری مرسوم بوده است.

آغاز بانکداری نوین در دوره رنسانس اروپا قابل ردیابی است. در دوران رنسانس با گسترش تجارت دریایی، شهرهای بندری اروپا به مراکز داد و ستد پولی تبدیل شد. شهر ونیز ایتالیا از جمله شهرهایی بود که بخاطر تجمع تجار و کشتی‌های تجاری، شغل جدیدی ایجاد شد که همان صراف‌های اولیه بودند. افراد پول خود را در شهر ونیز به صراف‌ها تحویل می دادند و در مقابل از آنان رسیدی دریافت می کردند که (recepta) نامیده می‌شد. پس از رسیدن فرد به مقصد و ارایه آن رسید به نماینده صراف اولیه در آن شهر می توانست پول خود را دریافت نماید. در مقابل این خدمت مبلغی بابت کارمزد از صاحب پول دریافت می شد.

در سال ۱۵۸۷ میلادی، بانکی در ونیز به نام بانکو دی‌ریالتو Banco di Rialto بنیان‌گذاری شد که شیوه‌ی کار آن اساس بانک‌داری نوین اروپا شد. کمی بعد هلند مرکز بین‌المللی کارهای مالی شد و در سال ۱۶۰۹ بانک آمستردام بنا نهاده شد. بطور موازی در انگلستان نیز فردی به نام گلدسمیت از سرمایه بازرگانان نگهداری می‌کرد و قطعه‌ای کاغذ به عنوان رسید به آنان می‌داد. بازرگانان با در دست داشتن آن کاغذها می توانستند کالاها را خرید و فروش کنند. در ۱۶۱۹ میلادی، بانک گیرودر ونیز پایه‌گذاری شد و در سال ۱۶۳۷ با بانک دی‌ریالتو یکی شد و تا سال ۱۸۰۶ با نام بانک جیرو به کار بانک‌داری می‌پرداخت. این بانک توسط ناپلئون برای همیشه بسته شد.

بانک‌داری نوین با به کار افتادن پول کاغذی در داد و ستدها در سده‌ی ۱۷ میلادی آغاز شد. نخستین بار بانک استکهلم، که در سال ۱۶۵۶ در سوئد تاسیس شد و در سال ۱۶۹۱میلادی ، به نشر اسکناس پرداخت. این اسکناس هم اکنون در موزه بانک استکهلم نگهداری می‎شود.

تعریف بانک و بانکداری

بانک نهادی است که کسی را که می‌خواهد پس‌انداز کند به کسی را که می‌خواهد قرض کند وصل می‌کند. به عبارت دیگری طرفی را که می‌خواهد سرمایه‌گذاری کند به طرفی که به آن سرمایه نیاز دارد وصل می‌کند. گفته می‌شود صراف‌ها در زمان‌های قدیم، بر روی نیمکت‌هایی در بندرها قرار داشت فعالیت می‌کردند و کلمه بانک منشعب از کلمه لاتین (banko) به معنای نیمکت می باشد. البته گفته شده بانک نام خود را از کلمه آلمانی Bank به معنای نوع خاصی از شرکت گرفته است. به هر شکل، صرافی‌های قدیم، به تدریج تکامل یافته و بصورت سازمانی فعال درآمدند که توانستند مرکز کلیه فعالیت‌های پولی و اعتباری و پایه گذار بانک‌های امروزی گردند.

بانک (Bank) نهادی اقتصادی است که وظیفه‌هایی چون تجهیز و توزیع اعتبارات، عملیات اعتباری، عملیات مالی، خرید و فروش ارزها، نقل و انتقال وجوه، وصول مطالبات اسنادی و سود سهام مشتریان، پرداخت بدهی مشتریان، قبول امانات، نگهداری سهام و اوراق بهادار و اشیای قیمتی مشتریان، انجام وظیفهٔ قیمومیت و وصایت برای مشتریان، انجام وکالت خریدها و فروش را بر عهده دارند.

وظایف بانک مرکزی عبارتست از انتشار اسکناس و تنظیم حجمپول در گردش، نگهداری فلزات گرانبها و ارزهای متعلق به دولت، نگهداری ذخایر قانونی و موجودی نقدی بانک‌های تجاری، ایجاد امکانات اعتباری برای بانک‌های تجاری، انجام دادن عملیات تصفیه حساب بین بانکها، صندوقداری و نمایندگی مالی برای عملیات بانکی دولت، اجرای سیاست پولی و کنترل حجم اعتبارات. این بانک مسؤولیت کنترل شبکه بانکی و اداره سیاست پولی ثبات را بر عهده دارد.این بانک، بانک‌ها را در جهت ارائهٔ خدمت و هماهنگی با اقتصاد به فعّالیت وامیدارد.

انواع بانک‌ها

بانک‌ها را می‌توان به انواع مختلف تقسیم کرد از قبیل:

بانکداری جزئی : مستقیما با اشخاص وتجارتهای کوچک سرو کار دارد.

بانکداری تجاری : خدمات تجارت بازار متوسط را ارائه می‌دهد.

بانکداری شرکتی: مربوط به موسسات تجاری بزرگ و مستقل است.

بانکداری خصوصی : خدمات مدیریت سرمایه را برای اشخاص و خانواده‌های دارای ارزش شبکه‌ای بالا فراهم می‌کند.

بانکداری سرمایه گذاری : به فعالیت‌هایی که در بازارهای مالی انجام می‌گیرد مربوط می‌شود.

اکثر بانک‌ها و موسسات اقتصادی خصوصی سودآور هستند اما برخی از آنها توسط دولت اداره می‌شود، یا سازمان‌های غیرانتفاعی می‌باشد.

بازاریابی خدمات بانکی

بانک در ابتدا باید تصمیم بگیرد که می خواهد در نزد افراد جامعه به چه تصویر ذهنی دست یابد. مثلاً فرض کنید بانکی به دنبال کسب تصویر ذهنی است که او را به عنوان سازمانی بشناسند، دوستانه، ارائه کننده خدمات اختصاصی، مشتری گرا، بزرگ، مطمئن و کاملاً بدون عیب. در این مرحله بانک باید یک برنامه بازاریابی دقیقی را تهیه کند که به کمک آن بتواند تصویر ذهنی فعلی و واقعی خود را به تصویر ذهنی مطلوب تبدیل کند. در واقع از این مرحله به بعد است که باید دقت وظرافت را در بیان اصول و مفاهیم بازاریابی مد نظر قرار دهد و به اجرای اصول و مفاهیم بازاریابی داخلی و بازاریابی متقابل بپردازد.

فرض کنید در وهله نخست بانک در صدد است که ذهنیت جامعه را به این سمت سوق دهد که این بانک، مؤسسه‌ای دوستانه و ارائه کننده خدماتی اختصاصی است، لذا، باید تحویلداران و کارکنانی را که با مشتریان ارتباط دارند، آموزش دهد تا با مشتریان صمیمی تر برخورد نمایند. پس از اینکه اطمینان حاصل کرد که در زمینه معیارهای ذهنی مهم به هدف خود یعنی بهبود عملکرد دست یافته است، می تواند با تهیه برنامه های بازاریابی این تصویر ذهنی جدید را به مشتریان انتقال دهد. همچنین می تواند با استفاده ازابزارهای روابط عمومی بعضی از فعالیتهای عمومی را برعهده بگیرد. مثلاً مدیران خود را برای ایراد سخنرانی برای صاحبان صنایع و گروههای اجتماعی ترغیب کند. همچنین در مورد تامین مالی خانوارها، سمینارهای عمومی دایر کند و بالاخره اطلاعات خبری ارزشمندی درباره فعالیتهای بانکی خود منتشر کند.

نتیجه گیری بحث

دیگر صرفاً درک مشتریان کافی به نظر نمی رسد. در دهه های قبل بانکها در مورد مشتریان خود نگرانی زیادی نشان نمی دادند، چون تقریباً اکثر بازارها در حال رشد بودند. اما امروز به این حقیقت پی برده اند که کسب سود فقط از طریق جلب توجه مشتریان و سهم بازار بالاتر امکان پذیر است. نتیجه آنکه بانکها هیچ چاره ای ندارند، جز اینکه «تصویر ذهنی مثبت» خود را توسعه دهند. آنها باید همان کوشش را که برای درک نیازهای مشتریان خود به کار می برند، برای ارزیابی تصویر ذهنی مشتریان خود نیز به کار برند. به تدریج که رقابت حادتر و فشرده تر می شود برای تحلیل سود یا ارائه خدمات بیشتر، کوشش های سازمان یافته ای لازم است و بانک در می یابد، که واحد بازاریابی سنتی نمی تواند نیازش را تامین نماید.

در این شرایط ایجاد بازاریابی به صورت یک مدیریت و همتراز با مدیریت های میانی مطرح می گردد و فعالیتهایی نظیر تحقیقات بازاریابی، تبلیغات پیشبرد فروش، اعطای اعتبار و ایجاد رابطه با عوامل شبکه ارائه کننده خدمات اهمیت پیدا می کند. بانکهایی که تحت مفهوم بازاریابی عمل می کنند، برای موفقیت باید خدماتی را به مشتریان ارائه نمایند که بهتر از رقبا نیازهای آنان را برآورده سازند. بنابراین خط مشی های بازاریابی باید، نه فقط نیازهای مشتریان هدف، بلکه خط مشی های رقبا را مد نظر داشته باشند. همچنین بانکها بایداهداف، نقاط قوت و ضعف، خط مشی ها و الگوهای واکنشی خود را مورد ارزیابی قرار دهند و ارزیابی تصویر ذهنی مردم از شعب بانک و تعیین خط مشی های بازاریابی بانک و تعیین جایگاه بازاریابی در ساختار تشکیلاتی در اولویتهای اولیه کاری خود تنظیم نمایند.

 

بانک واسطه مالی است که وجوه مشتریان را جمع آوری و آنها را جهت اعطای وام و اعتبار بکار می گیرد.

بانک تجاری :

واسطه مالی است که هدف آن تحصیل سود و منفعت برای سهامداران است و بیشترین حوزه فعالیتی آن جمع آوری سپرده های مشتریان تجاری و سایر افراد این سپرده ها به تجار و سایر صاحبان صنایع به صورت وام و اعتبار می باشد. علت نامیده شدن به نام تجاری الف) برای تجار وام و اعتبار اعطا می کند ب) همانند تجار جهت سهامداران دنبال کسب منفعت است .

وظیفه ی کلی بانک های تجاری :

۱. جمع آوری وجوه و سپرده های مشتریان و پرداخت مبالغ مربوط به صورت عندالمطالبه یا در سر رسید معین ( در حوزه سپرده ها )

۲. اعطای اعتبار و وام به تجار و صاحبان صنایع و مشتریان

۳. انجام معاملات مربوط به ارز ، اوراق بهادار ، و سایر اسناد تجاری مانند سفته و برات

۴. نمایندگی مالی دولت و شهرداری ها

۵. تنزیل بروات تجاری

۶. تضمین و ارائه ضمانت نامه ها

۷. صدور تراولر چک ها مسافرتی و کارتهای اعتباری

۸. تامین منابع مالی تجارت خارجی

۹. حراست وجوه و سایر اشیاء مشتریان

۱۰. وصول مطالبات مشتریان و پرداخت چک ها آنها

وظایف عملیات بانک های تجاری :

۱. اصلی

۲. فرعی

۱. اصلی : الف – تجهیز منابع ب- مصارف

الف – ۱ ) سپرده های دیداری الف-۲) سپردههای پس انداز(قرض الحسنه ) الف-۳) سپردههای پس انداز مدت دار ( سرمایه گذاری )

ب – ۱) اعطای اعتبار اضافه برداشت ب-۲) اعطای اعتبار با تضمین ب-۳) تنزیل بروات تجاری ب-۴) اعطای وام

۲. فرعی : ج- خدمات نمایندگی د- خدمات عام المنفعه

ج-۱) جمع آوری درآمد مشتریان ( سود سهام بازنشتگان ) ج-۲) پرداخت بدهی های مشتریان ج-۳) خرید و فروش اوراق بهادار برای مشتریان

د-۱) حفظ و حراست از وجوه مشتریان ( ارائه صندوق – مهر وموم کردن اموال در پاکت سر بسته ) د-۲) انتشار چک ها مسافرتی و کارتهای اعتباری د-۳) نقل و انتقال وجوه مشتریان به صورت تلگراف ، کتبی ، سوئیفت ، فاکس

سپرده های دیداری :

به وجوهی اطلاق می شود که مشتریان در اختیار بانکهای تجاری به صورت امانت می سپارند و بانک موظف است به صورت عندالمطالبه نسبت به پرداخت آنها اقدام کند و معمولا از طریق دسته چک قابل نقل و انتقال می باشد . بخش قابل توجهی از سپرده های موجود در بانکها به صورت سپرده های دیداری است و در عین حال جزء ارزانترین نوع سپرده های برای بانک محسوب میشود. برای این نوع سپرده ها بهره ای تعلق نمی گیرد.

سپرده های قرض الحسنه :

این نوع سپرده ها بیشتر با نیات خیرخواهانه توسط مشتریان و یا به قصد بهره مندی از جوایز متعلقه بانک ها صورت می گیرد . به این نوع سپرده ها نیز بهره ای تعلق نمی گیرد. البته گردش سپرده های پس انداز قرض الحسنه نسبت به سپرده های دیداری از چرخش پایین تری برخوردار است.

سپرده های سرمایه داری :

این نوع سپرده ها در حقیقت بر اساس قرارداد کتبی است که بین بانک و مشتری منعقد می شود و بانکها موظف هستند بر طبق سر رسید سپرده های مورد نظر مبالغ مورد نظر را همراه با بهره متعلقه به مشتری پرداخت نماید. به این نوع سپرده ها بهره بر اساس تاریخ سر رسید پرداخت می شود.

اعطای اعتبار اضافه برداشت :

بانک به مشتریان اجازه می دهد تا حساب جاری خویش را تا سقف معین بدهکار نماید البته بانک به مانده بدهکار حساب مشتری بهره دریافت میکند در واقع در یک نوع اعتبار کوتاه مدت و موقتی است که بانک برای جلب مشتری و تجار اقدام به ارائه آن مینماید.

اعطای اعتبار با تضمین :

بانک با اخذ تضمین مادی به صورت اوراق بهادار یا سایر اسناد با سر رسید معین به صاحبان صنایع و تجار وام اعطا می کند به این نوع اعتبار بهره تعلق می گیرد.

تنزیل بروات تجاری :

یعنی خرید نقدی طلب مدت دار به مبلغی کمتر به عبارت دیگر در تنزیل بروات تجاری بانک سند طلب مدت دار تجار را به مبلغی کمتر از مبلغ مندرج در سند خریداری و وجه نقدی به مشتری پرداخت میکند.

اعطای وام :

یعنی در این حالت مشتری برای اخذ وام از طریق ارتباط با بانک مورد نظر و دریافت شرایط اخذ وام و تسهیلات مانند مبلغ وام دوره پرداخت محل مصرف وام ، وثیقه و …… و قبول این شرایط توسط بانک و مشتری مراحل اعطای وام عملی می شود.

* مدیریت منابع و مصارف بانکهای تجاری

۱. بدهی ها ۲. دارایی ها

۱. بدهی ها : الف – سپرده های مشتریان ب- استقراض از بانک های دیگر ج- استقراض از بانک مرکزی د- سرمایه ه- سود توزیع نشده و- بروات پذیره نویسی شده ن- پرداخت وصولی ل- بروات پرداختی چ- سود و زیان ی- وجوه اداره شده

۲. دارایی ها : الف- وامهای اعطایی به مشتریان ب- بروات ج- تنزیل ح- سرمایه گذاری ها خ- ساختمان ، اثاثیه و لوازم م – سایر دارایی ها ( پرداخت حق بیمه – مطالبات مشکوک وصول )

اصول و خط مش بانکهای تجاری :

۱. اصل نقدینگی

طبق این اصل بانکدار باید توجه خاصی به توزیع منابع مالی بین اشکال مختلف مصارف آن منابع مبذول دارد تا هر لحظه که خواست بتواند به سرعت اقلام مختلف دارایی ها را به وجه نقد تبدیل نماید تا پاسخگوی سپرده گذاران وسایر طلبکاران بانک باشد

رعایت این اصل قابلیت مدیران بانک در ارضاء تقاضای سپرده گذاران وسایر طلبکاران به وجه نقد است.

۲. اصل منفعت

با توجه به اینکه هدف بانک تجاری تحصیل حداکثر منفعت است لذا بانکدار باید به نحوی پرتفوی بانک را نگهدار دارد که درآمد حاصل از اقلام مختلف وام وسرمایه گذاری که قسمت اعظم دارایی بانک را تشکیل میدهند بتواند ضمن پوشش هزینه های بانک منفعتی نیز نصیب سهامداران نماید

البته بانکدار بایستی تعادل لازم بین این دو اصل را فراهم نماید یعنی در عین حالی که بانکدار بتواند نیاز سپرده گذاران وسایر طلبکاران به وجه نقد را تامین نماید برای صاحبان سهام نیز منفعت خوبی تحصیل نماید

۳. اصل امنیت

اصل سومی که بایستی هم زمان وهمراه با دو اصل قبلی بدان توجه اساسی نمود اصل امنیت است این اصل به بانکدار در خصوص اتخاذ تصمیم برای اعطای وام واعتبار همیشه این هشدار را میدهد که نباید فقط به فکر تحصیل حداکثرمنفعت باشد بلکه در خصوص اعطاء وام وسرمایه گذاری اصل امنیت را باید رعایت نماید

در واقع اصل امنیت موضوع برگشت اصل وبهره وام است

بنابرین در مجموع بانکدار بایستی به هنگام تصمیم گیری جهت سرمایه گذاری ومصرف منابع مالی بانک بطور همزمان سه اصل فوق را رعایت نماید

ا

مشاغل صنعتی ایران

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *