کاشان شهر هنر و گلاب
کاشان شهر هنر و گلاب
امروز مسیخوایم از مهد تمدن و فرهنگ ایران یعنی کاشان شهر هنر و گلاب بیشتر صحبت کنیم.این شهر یکی از کهن ترین تمدنهای جهان را داره در منطقه ایی به اسم سیلک که بیشتر از ۷ هزار سال قدمت داره.دراین منطقه اولین سکونت جمعی ایجاد شده.شهری اصیل با فرهنگی قدیمی و مشاهیر ادبی و هنری زیاد.این شهر سهم زیادی در گردشگری داره.قدمت این شهر به گونه ای که تعدادی از مورخان اون را جزء اولین شهر های ایجاد شده در ایران و جهان میدونن.این شهر دارای دو بخش اقلیمی و گردشگری :
- کوهستانی
- کویری : کویر مرنجاب و دریاچه نمک
مراسم گلاب گیری این شهر که از اوایل اردیبهشت شروع میشه خیلی طرفدار داره و خیلی از مردم از سراسر کشور و جهان برای دیدناین مراسم میان.یه مراسم مهم دیگم توی این شهر برگزار میشه به اسم قالی شویان که این مراسم توی مهرماه برگزار میشه.
امروز میخوایم بیشتر در مورد صنایع دستی و اثارهنری این شهر براتون بگیم.خوشحال میشیم شما هم اگر اطلاعاتی دارین برای ما به اشتراک بزارین.صنایع دستی و آثار هنری این شهر عبارتند از :
- فرش کاشان اولین و معروفترین هنر مردمان این خطه : بسیاری از گردشگران معروف تاریخی در سفرنامه هایی که نوشته اند فرش کاشان را مورد تمجید قرار دادن .در دوران صفویه در این شهر فرشهای با ارزشی بافته میشده که امروزه جایگاهشون توی موزه های ایران و دنیا .از قالیهای معروف این شهر که به قالی شاه عباسی معروف قالی های ابریشمی زر باف و نقره باف هستن.در زمان حمله مغول و افغان ، فرش این شهر کمی از رونق افتاد ولی مجدد پا گرفت و رشد کرداز اساتید معروف قالی بافی کاشان میشه به :
- استاد میرزا نصرالله
- استاد افسری
- استاد کریم پور
- اصفهانیان
- استاد تقدیسی
اشاره کرد.این شهر هم فرش دستی خوبی داره و هم فرش ماشینی خوبی داره.پشمی که برای بافت فرش های شهر کاشان هست از گله داریهای شهر های مختلف مثل خراسان ، آذربایجان ، کرمانشاه و تهران .نکته مهم اینه که اندازه پرز قالی ها توی مناطق مختلف این شهر فرق داره. فرش های انمنطقه یه سری ویژگی های خاص خودش را داره که عبارتند از :
- بافت بسیار ریز و ظریف یکی از مشخصه های فرش کاشان که باعث میشه نقشها برجسته بشن و بیشتر به چشم بیان.
- وجود زمینه لاکی با حاشیه ای سرمه ای از ویژگیهای عمومی فرش کاشان .
- رجشمار فرش کاشان عمدتا پایین و بین ۳۰ تا ۴۵ رج.
- یکی از علتهای معروفیت فرشای کاشان اندازشون بوده که به اندازه سجاده بافته میشدن ولی امروزه تو اندازه ها مختلف بافته میشه.
- اسلیمی های سفید رنگ در دور لچک و ترنج و حاشیه ها نیز از دیگر خصوصیات ظاهری فرش های کاشان.
نقشهای استفاده شده توی فرش کاشان شبیه نقشای فرش اصفهان و تحت تاثیر طرح گردان و لچک ترنج اصفهان فقط یه تفاوت دارن اونم اینکه فرش اصفهان ظریف تر و دقت بیشتری بکار رفته در بافت فرش اصفهان.نقشهای معروفی که توی فرش های کاشان بکار میره عبارتند از :
- ترنج
- محراب
- محتشم کاشان
- گلدانی و درختی کاشان
- شکارگاه ، حیوانی
- بته‌جقه‌ای کاشان
- سجاده‌ای کاشان
- فرش پنج رنگ کاشان
برای رنگ نخ ها ار ریشه گیاهانی مثل روناس ، پوست گردو ، پوست انار ، برگ درخت مو استفاده میکردند.
- شعربافی یا شربافی کاشان : به موی انسان و حیوان شعر میگن و در بافندگی نوعی پارچه که با مو یا ابریشم و با دستگاه مخصوص بنام دستگاه بافندگی چهاروردی می بافن.شعر بافی پشمی توی یزد ، اصفهان و شعر بافی ابریشمی توی کاشان معروف هستن ولی متاسفانه داره فراموش میشه.پارچه بافی و شعر بافی کاشان مترادف هم هستن حتی به یه سری آثار هنری و بافته های محلی به اسم دارایی بافی ، ترمه بافی ، مخمل بافی و … هم به همین اسم میگن.شعر بافی و ابریشم بافی کاشان از زمان رشید الدین فضل الله شروع شده. از ویژگی های معروف پارچه های کاشان میشه به نقش و نگارایی که توی این فرشها بکار میره اشاره کرد که با نقوش روی ظروف سفالیشون یکیه.
توی زمان مغول چون ارتباط مستقیم با چین و صنایع دستیش بود ، نقش و نگارا تغییر کرد و نقوشی مثل اژدها و سیمرغ و … اضافه شد.حتی توی این دوره از نظر تنوع و جنس هم بهتر شدن و تا زمان تیموری خیلی معروف شدن.زمان صفویه ، این صنعت بیشتر توسعه پیدا کرد و اوج تکاملش سده ده و یازده بود مخصوصا زمان شاه عباس اول.دوره قاجار بود که این هنر از شکوفایی افتاد و دوباره بعد پیروزی انقلاب برایاحیا این هنر تلاش شد.
- مخمل بافی هنر دیگر کاشان شهر هنر و گلاب : میتونیم بگیم از سال ۱۳۳۰ که ارخانه های ماشینی برای مخمل بافی راه افتاد کارهای دستی مخمل بافی کاشان رونقش کمتر شدوالان فقط یدونه کارگاه هست .مخمل برای لباسای درباری و گرون قیمت استفاده میشدو زمان صفویه خیلی رونق گزفت.مخمل یه پارچه نخی یا ابریشمی که پرز داره. پیدایشش به قرون اولیه اسلامی بر میگرده و علت پیدایشش هم این بود که وقتی توی دوران آل بویه و سلجوقی زری بافی دیگه رونق نداشت به فکر افتادن که از چه پارچه ایی برای حفظ قرآن استفاده کنن و اینجوری مخمل پیدا شد.زمان صفویه این هنر و هنرهای دیگه رونق زیادی گرفت و نقش و رنگش پیشرفت کرد.زمان قاجار مردم به سمت پارچه های ماشینی خارجی رفتن ولی هنوز یه سری کارگاه مخمل و زری و ترمه و شال توی شهرایی مثل کاشان ، یزد و کرمان فعال شد.دوره پهلوی هم کلا این کارگاه ه فراموش شد و فقط توی دوره پهلوی اول این هنر احیا شد و دوباره از بین رفت.
- پارچه های زربافی : یه رسته صنایع دستی و زری به معنی پارچه درست شده از زر یا طلا و به پارچه ایی میگن که پودهاش از طلا باشه.یه پارچه ظریف و گرون و تارش از ابریشم خالصو پودهاش از ابریشم رنگی و یه پودش از نخ گلابتون که یا سیمین و یا زرین.
- سفال کاری کاشان : این هنر توی کاشان قدمت ۷ هزار ساله دارهو در کل این هنر یه هنر قدیمی بین مردم.
- گلیم و جاجیم کاشان : یه بافته پشمی که به عنوان فرشم میشه ازش استفاده کرد.جاجیم زیر اندازی که کرک نداره و دو رو.
