صنعت نوغانداری
صنعت نوغانداری
نوغانداری پروش کرم ابریشم به منظور تولید ابریشم است. گرچه گونههای تجاری متعددی از کرم ابریشم موجودند، استفاده از کرم ابریشم و مطالعهٔ آن بیش از همه صورت میگیرد. ابریشم نخستین بار در چین در دوران نوسنگی تولید شد.نوغان داری بدل به صنعتی خانگی در کشورهایی چون برزیل، جمهوری خلق چین، فرانسه، هند، ایتالیا، ژاپن، کره و چین شده است. امروزه چین و هند دو تولیدکنندهٔ اصلی آن هستند و بیش از ۶۰ درصد تولید سالانهٔ جهان را در اختیار دارند.
پیشینه نوغانداری در کشور و جایگاه ایران در جهان
پیشینه نوغانداری در ایران
پرورش کرم ابریشم که به عنوان فعالیت نوغانداری نام گرفته، با پیشینه ۴۵۰۰ ساله در جهان، از دیر باز در کشور ما رواج داشته است. به طوریکه این مرز و بوم همواره از تأثیر این صنعت بر تعاملات اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و … بهره جسته است. نوغانداری در ایران تاریخ پر فراز و نشیبی را پیموده است که دوره فراز آن در عهد صفویه و فرود آن در عهد قاجاریه مشهود بوده است. در واقع به لحاظ اقتصادی و فرهنگی، کرم ابریشم رنسانس هنر و صنعت آسیا را پایهگذاری کرد. در ایران نیز کرم ابریشم از آنچنان اهمیتی برخوردار بود که جمشید (پادشاه هخامنشی) رواج و توسعه پرورش کرم ابریشم در ایران را بخشی از اقدامات مهم خویش میشمرد یا اینکه در قرون اخیر بخش عظیمی از نوشتههای غربیها در مورد ایران طی سده نوزدهم به ابریشم (ابریشم گیلان) اختصاص یافته است. برخی از مورخین معتقدند ایران منشاء تولید ابریشم زرد بوده است. اوج تولید ابریشم در ایران به ۴۰۰ سال قبل و عهد صفویه باز میگردد که در آن زمان تولید ابریشم خام کشور به ۳۰۰۰ تن در سال میرسید. اما با بروز بیماری پبرین این میزان تولید کاهش یافت که این اُفت تا زمان پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷ به همان صورت باقی ماند. لیکن با عنایت به اهمیت نوغانداری و صنعت ابریشم پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی دولت با تأسیس شرکت سهامی پرورش کرم ابریشم ایران در سال ۱۳۵۸ به حمایت از توسعه این صنعت و حرفه بافت فرش به عنوان راهکاری برای توسعه سطح زندگی و وضعیت اقتصادی-اجتماعی مردم و به ویژه روستائیان همت گمارد.
تولیدات جهانی و جایگاه ایران
تولید نخ ابریشم چین معادل ۱۷۰۰۰۰ و کشور هند ۲۸۵۲۳ تن می باشد. چین با ۸۴/۱ درصد از کل تولید نخ ابریشم در جهان حائز رتبه اول و به ترتیب هند، ازبکستان و تایلند با ۱۴/۱، ۰/۶ و ۰/۲ درصد در مقام های دوم تا چهارم دنیا قرار دارند. بیش از ۹۰ درصد تولیدات پیله و ابریشم جهان در آسیا متمرکز شده و ایران حائز رتبه هشتم تولید جهانی نخ ابریشم می باشد. تنزل مقام ایران متعاقب بیش از یک دهه رکود تولیدات ابریشمی در گذشته بوده است. یادآوری مینماید که مقدار تولید تخم نوغان در دهه هفتاد از حدود دویست هزار جعبه به کمتر از سی هزار جعبه در سالهای اخیر رسید. کاهش میزان تولید متاثر از عوامل مختلفی است که به ترتیب با منحصر شدن مصرف محصول نهایی به صنعت فرش کشور و ناشی از کاهش سهم ایران در صادرات فرش (به دلیل تحریم ها و …)، تغییرات در وضعیت بازار جهانی پیله و ابریشم و رشد سریع سایر کشورهای حاشیه خزر و موضوع رقابت، کاهش علاقهمندی نوغانداران و سایر مسائل اقتصادی متاثر از شرایط بازار تسریع یافت.
