تقسیم‌بندی هنرهای چوبی بر پایۀ تراش
تنوع و زیبایی بی‌نظیر صنایع دستی چوبی ایران چنان است که نگارش کتاب‌های زیادی را می‌طلبد. از طرفی ایجاد رشته‌های جدید با تغییرات مختلفی که در طول زمان در ساخت بعضی صنایع دستی صورت گرفته است، نیاز به، به روز کردن تحقیقات گذشته را می‌طلبد.با این هدف در این بخش سعی گردیده با توضیحاتی ساده و بدون استفاده از اصطلاحات تخصصی پیچیده، به تشریح ویژگی هر یک از هنرها از جمله سابقه، انواع، شکل ظاهری، روش ساخت، مواد، مصالح و ابزار مورد نیاز و غیره پرداخته شود تا خوانندگان گرامی ضمن آشنایی با هنرهای چوبی، تفاوت هر یک از آنها را با یکدیگر تشخیص دهند.
بر طبق تقسیم‌بندی‌های در دست بررسی پژوهشکده هنرهای سنتی سازمان میراث فرهنگی کشور در سال ۹۳، پنجمین شاخه از مجموعه شاخه‌های هنرهای صناعی ایران، هنرهای مرتبط با چوب است. یکی از تقسیمات فوق براساس ساخت و تزئین است که خود با توجه به تکنیک یا شیوه کار، به گروه‌های مختلفی تقسیم می‌شود. هر گروه نیز شامل تعدادی هنر و هر هنر نیز مجددا بر اساس شیوه کار به چندین سبک تقسیم می‌شود.
نگارنده برای ساماندهی بهتر مطالب، با توجه به اینکه هدف کتاب حاضر معرفی هنرهای مرتبط با چوب می‌باشد، ضمن پایه قرار دادن تقسیم بندی فوق، برای نیل به هدف مذکور، مواردی را اضافه و یا کم نموده است؛ به طور مثال: هنر جوک کاری، مهرکاری و خاتم سازی را که در آنها بیشتر از عمل پیچیدن، برش زدن و نصب کردن استفاده شده است، به صورت مستقل در بند ۴ و ساز سازی را به دلیل استفاده از تکنیک‌های مختلف در ساخت و تزئین انواع ساز به طور مجزا در بند ۵ قرار داده شد. به علاوه از شرح هنرهای مربوط به بافت شاخه‌های نازک و یا الیاف‌های چوبی مثل بامبوبافی، مرواربافی، حصیربافی، کپوبافی و چیق بافی (تصویر۷۵) و یا هنر محرق ساقه گندم که ایجاد نقش به وسیله کنار هم چسباندن ورقه‌های نازک طلایی و یا رنگ شده ساقهٔ گندم می‌باشد، و یا هنر کنده کاری یا نقاشی با رنگ و یا سوخت روی کدو، صرف نظر نموده است.هنرهای چوبی ایران بر اساس روش ساخت و یا تزئین به هفت شاخه مختلف قابل تقسیم‌بندی است. از میان شاخه‌های فوق شاخه‌های مربوط به تراش و برش بیشترین تنوع هنری را داشته و شاخه مربوط به نقاشی کمترین شاخه هفتم یا شاخه دربرگیرنده هنر سازسازی، به دلیل تنوع ساخت و تزئین سازها، خود تقریبا شامل تمامی روش‌های ساخت شش شاخه قبلی، می‌باشد.
