هنر گلابتون دوزی چیست؟

هنر گلابتون دوزی چیست؟

هنر گلابتون دوزی یکی از رودوزی های سنتی ایران است که در گذشته در تمام نقاط ایران رواج داده اما هم اکنون این هنر در استانهای اصفهان، شیراز، تهران، کردستان، قزوین، تبریز، کاشان، یزد و بخشهایی از بوشهر، شوش، شوشتر و … وجود دارد.این هنر بیشتر اختصاص به بانوان خوش ذوق و خانه دار استان هرمزگان و شهر های بندرعباس، میناب، بندرلنگه و روستاهای این استان دارد.به گونه ای میتوان گفت کمتر زنی در استان هرمزگان یافت میشود که با گلابتون دوزی آشنا نباشد.

هنر گلابتون دوزی از زمان هخامنشیان رواج داشته و علاوه بر این که لباس درباریان و پادشاهان را با این دوخت تزئین میکرده اند، محصولات گلابتون دوزی صادر نیز می شده است.

هنر گلابتون دوزی

این دوخت در نقاط مختلف ایران به کم دوزی، کمان دوزی، گل دوزی و برودری دوزی معروف استدر قدیم از رشته های نقره و طلا که در مرکزیت آنها ابریشم وجود داشته برای دوخت گلابتون استفاده میشده اما امروزه به جای استفاده از الیاف طلا و نقره از نخ هایی با روکش فلزی به رنگ طلایی، نقره ای و سفید استفاده میشود که عمدتا این نخ ها در کشور پاکستان تولید میشود.

نمونه ی گلابتون دوزی با نخ گلابتون نقره ای (ماستی)

برای گلابتون دوزی از پارچه های ماهوت، مخمل، اطلس، ابریشم، پشم، تافته و حتی کرباس استفاده میکنند.
‎در گذشته از گلابتون دوزی حتما در جهاز دختران استفاده می شده است.نقوش مورد استفاده در گلابتون دوزی عبارت است از پیچک ترنج، گل ساعتی، نقش محرابی، گل های اسلیمی، گل های ختائی، نقش بازوبندی، بته روحی، محرماتی یا ستونی، بته جقه ای، سروچه، انواع گلها، گاها تصویر افراد و … .از گلابتون دوزی برای تولید و تزئین دیوار کوب، جای قرآنی، سجاده، جانماز، لباس مجلسی، شلوار، کلاه، رویه کوسن، رویه بالش، پرده، بقچه، پشتی، کیسه پول، یقه، آستین، قلم دان، جای شانه، سرمه داران، مانتو و … استفاده میکنند.

امروزه گلابتون در رنگ های مختلف نیز وجود دارد.هنرمند گلابتون دوز با استفاده از قلاب نقوش متنوع و چشم نوازی را بر روی پارچه حک میکند.
‎ابزار کار گلابتون دوزی بسیار ساده است و عبارت است از دایره ای الک مانند که به آن «کمان» و در زبان محلی کَم می گویند. پارچه را روی کم می کشند، دور دایره را محکم با بند یا کش می بندند تا مانند دف شود، با این تفاوت که به جای دف که دور آن پوست است، دور این کمان، پارچه قرار دارد.بعد از این که پارچه روی کمان محکم شد، نقش را روی آن می کشند. حلقه چوبی بزرگ که پارچه بر روی آن کشیده و محکم بسته می شود، یک قلاب قلاب بافی شماره ۱۲ یا ۱۳ و نخ گلابتون که می تواند طلایی، نقره ای و یا در رنگ های دیگر باشد ابزارهای مورد استفاده در این هنر هستند.در سفر به جنوب کشور و استان زیبای هرمزگان بازدید از مراکز تولید و فروش گلابتون را فراموش نکنید.