مواد سازنده صابون در گذشته

مواد سازنده صابون در گذشته

احتمالاً مواد سازنده نخستین صابون‌­ها شیره برخی گیاهان خاص مانند گیاه صابون بوده است. احتمالا ریشه این گیاهان را برای تولید کف در آب حل می‌کردند. گیاهان دیگری مانند درخت صابون، بندق و غاسول نیز از همان عناصر تشکیل شده‌­اند. این عناصر ترکیبی به نام ساپونین هستند. ساپونین کف فومی را شکل می­‌دهد و در ماهیگیری نیز برای گرفتن آسان‌تر ماهی‌­ها کاربرد دارد.
بعد‌ها مردم یاد گرفتند که چربی‌­ها به مواد قلیایی موجود در خاکستر باقی‌مانده آتش‌­ها واکنش نشان می‌­دهند. پس برای تولید ترکیبات صابونی از مواد سازنده‌ای مانند استئارات سدیم و استئارات پتاسیم مرتبط از آن‌ها استفاده کردند.

در آمریکای قدیم نیز صابون از ترکیب آب قلیایی و چربی حیوانی (پیه) ساخته می­‌شد. برای ساخت محلول آب قلیایی، خاکستر چوب جنگلی را با آب خیس می­‌کردند و سپس خاکستر را از صافی عبور می­‌دادند. سرانجام این محلول به شدت تند را با “پیه” پخت و پز ترکیب می­‌کردند و ساعت‌­ها روی اجاق هم می‌­زدند. آن‌ها از صابون تولید شده برای تمام انواع شستشو استفاده می­‌کردند. پس پیه حیوانی در گذشته یکی از مهمترین مواد سازنده صابون بوده است.

علم شیمی و ساخت صابون

صابون در طی مراحلی به نام صابون سازی، از ترکیب یک ماده قلیایی با چربی­‌ها ساخته می­‌شود. ماده قلیایی به اسید‌های چرب واکنش نشان داده و مولکول بلندی را خلق می­‌کند. این مولکول از طرفی هیدروفوبیک (هیدروکربن یا آب گریز) و از طرف دیگر هیدروفیلیک (کربکسیلات یا آب‌دوست) است. این ساختار مولکولی خواص پاک کنندگی صابون را ایجاد می­‌کند. روغن‌­ها و گریس طرف آب‌گریز را جذب می­‌کنند، اما طرف آب‌دوست به سوی مولکول­‌های آب سوق می­‌یابد. در کل صابون روغن را به گلبول­‌های بسیار ریزی تبدیل می­‌کند، سپس تعلیقی از روغن و آب می‌­سازد، و پس از آن نیز روغن را به سادگی می‌­شود از سطوح پاک کرد.