قلعه رودخان گیلان تماشای تاریخ در دل طبیعت

قلعه رودخان گیلان تماشای تاریخ در دل طبیعت

هر طلوعی تولد دوباره است و هر تولدی شروعی دوباره ! صبح تون بخیر

سلام خدمت کاربران سایت تخصصی و حرفه ای صنعت و صنایع .امروز با دست پر اومدم و میخواهم کوله بارمون ببندیم و به سفر بریم.در میان جاذبه های رنگارنگی که در گوشه گوشه کشورمون  جای گرفته، طبیعت طرفداران خاص خودش را دارد و شاید تاریخ و جاذبه های باستانی کمتر مورد توجه قرار گیرند؛ اما گاهی تاریخ هم خودش را در دل طبیعت جای می کند تا نمایشی تازه به راه بیاندازد و جلوه ای متفاوت بیافریند.

این گونه جاذبه ها در ایران کم نیستند و در بسیاری نقاط، این تلفیق و ترکیب را شاهد هستیم. می خواهیم این بار به یکی از آنها سر بزنیم و سفری دیگر را تجربه کنیم. کوله بارمان را می بندیم و راهی شمال کشور می شویم تا به استان گیلان، دیار مبارز آزادیخواه، میرزا کوچک خان جنگلی برسیم.

در میان جاذبه های بکر این استان، یکی از مشهورترین آنها را انتخاب می کنیم و در دل جنگلی تماشایی به دیدن قلعه رودخان می رویم؛ قلعه ای از قلب تاریخ که سرد و گرم روزگار را چشیده و خم به ابرو نیاورده است. برای رسیدن به آن باید پای رفتن داشت و بالا رفتن از پلکانی طولانی را به جان خرید.

بر فراز ارتفاعات جنگلی شهرستان فومن، بنایی تاریخی در میان درختان سر به فلک کشیده و در ارتفاعی بین ۶۶۵ تا ۷۱۵ متر ارتفاع از سطح دریا خودنمایی می کند. این جاذبه دیدنی با نام قلعه رودخان، دژ رودخان یا قلعه حسامی شناخته می شود عنوان بزرگترین قلعه آجری ایران را به خود اختصاص داده است و در پارک جنگلی قلعه رودخان قرار دارد.

این قلعه متعلق به دوره سلجوقیان است و سفری متفاوت را برای تان رقم می زند که در آن، ناگزیر به پیاده روی نیمه سنگین می شوید و طبیعت گردی و سفری فرهنگی-تاریخی را تجربه می کنید. در سمت راست این قلعه، رودخانه ای به همین نام از شمال به جنوب جریان دارد که از ارتفاعات سرچشمه می گیرد و حیات را در این فضا ممکن می کند.

دکتر منوچهر ستوده در کتابی با نام “آستارا تا استرآباد” از این قلعه با نام سومین بنا از عجایب هفتگانه گیلان یاد می کند و ویژگی های شگفت انگیز آن را به تصویر می کشد. وی در این باره می گوید:

من تاکنون دژی به عظمت و استحکام قلعه رودخان ندیده ام. تنها دژی که می تواند برابر همان قلعه باشد، قلعه اصطخر (۱) فارس است. دژهای خراسان و الموت رودبار و طارم زنجان در مقابل این دژ، بسیار کوچک و ناچیزند و شاید مساحت ۱۰ یا ۱۲ دژ، مساوی اراضی قلعه رودخان باشد

قلعه رودخان ترکیبی از هوشمندی در معماری، ساختار دفاعی و ویژگی‌های استراتژیکی و رزمی است و به همین سبب از تاریخ ۳۰ مرداد سال ۱۳۵۴ با شماره ۱۵۴۹/۳ در فهرست آثار ملی ایران  قرار دارد.

به سبب قرارگیری این قلعه در کنار رودخانه نام های باستانی دژ رودگان یا روگان را به آن اختصاص داده اند که در گذر زمان به قلعه رودخان تغییر یافته است. کلمه رودخان مخفف رودخانه است و قلعه رودخان به معنای قلعه ای است که در نزدیکی رودخانه قرار دارد. این قلعه در زبان تالشی قله رخون نامیده می شود که تغییر یافته قلعه رودخان است. علاوه بر این نام ها، در دوران هایِ تاریخی مختلف اسامی دیگری همچون هزارپله، حسامی، سکسار، سگسار و سگسال نیز به آن اطلاق شده است.

عنوان قلعه حسامی، به حسام الدین دباج اسحقی و مرمت و تجدید بنای قلعه توسط وی اشاره دارد. عنوان هزار پله نیز بر اساس تعداد پله های منتهی به قلعه به آن اختصاص داده شده است. در طی کاوش های باستان شناسی نیز تعداد ۹۳۵ پله در امتداد دیوارها و برج ها از زیر خاک بیرون کشیده شد که این باور را تایید می کند. نام سگسال نیز از دو بخش سگ و سال تشکیل شده که احتمالا اشاره به این دارد که قلعه در سال سگ ساخته شده است.

عظمت خاص این قلعه ناشی از انتخاب مکان مناسب، بهره گیری از مصالح مقاوم، به کارگیری شیوه های مختلف معماری و ایجاد اشکال هندسی متنوع است که در مجموع، هیبتی منحصربفرد را به آن بخشیده اند. کاربرد انواع طاق های جناغی و استفاده از طرح های آجرکاری و سنگ چینی از دیگر وجوه قابل توجه قلعه رودخان است که دقت سازندگان را به تصویر می کشد.

قلعه رودخان مانند سایر قلعه های کوهستانی در بالاترین نقطه کوه واقع شده است. نمونه هایی دیگر از این قلعه ها در نقاط دیگر ایران نیز وجود دارند که از میان آنها می توان به قلعه بابک در کلیبر آذربایجان شرقی، قلعه حسن صباح در الموت قزوین، قلعه یزدگرد در ریجاب کرمانشاه و… اشاره کرد. این قلعه ها دو برج عظیم در دو طرف درب ورودی دارند و تعداد زیادی برج های کوچکتر با فواصل نامنظم، دور تا دور آنها را فرا گرفته است.

در اطراف دیوارهای قلعه های کوهستانی، شیب تندی وجود دارد تا حمله به قلعه را سخت یا ناممکن کند و جلوی نفوذ دشمن را بگیرد. بیشتر قلعه های کوهستانی به سبب فتح توسط افراد مختلف و عوامل طبیعی تا حدی از بین رفته اند؛ اما در میان آنها قلعه رودخان یکی از سالم ترین هاست که همچنان زیبایی خاص خودش را دارد و در طول تاریخ، هیچ‌گاه مورد نفوذ و فتح دشمنان قرار نگرفته است.

محیط قلعه ۱۲۶۰متر است و طول آن حدود ۵۰۰ متر و عرض آن در نقاط مختلف تفاوت دارد. این قلعه با فرم کلی نامنظم، مساحتی بالغ بر ۲۲۳۰۰ متر مربع را به خود اختصاص داده و ۴۰ برج و دیواری به طول ۱۵۰۰ متر نمای بیرونی آن را تشکیل می دهند. ارتفاع دیوارها از ۳ تا ۱۰ متر متغیر است و در نقاط حساس و نفوذ پذیر قلعه، دیوارها و برج ها با قطر و ارتفاع بیشتری ساخته شده اند. دور تا دور دیوارها و برج ها روزنه‌هایی شیب دار تعبیه شده تا برای ریختن مواد مذاب و تیراندازی مورد استفاده قرار گیرند.