عکاسی HDR

منتشره شده در یکشنبه ۸ اردیبهشت ۱۳۹۸

عکاسی HDR

دوستان عزیز همانطور که می دانید، در مباحث قبلی مقدمه ای راجع به مباحث عکاسی را بررسی کردیم. از طرز کار دوربین گفتیم و در ادامه مفاهیم فاصله کانونی ، فوکوس ، دیافراگم و سرعت شاتر شرح دادیم، همچنین در مطلبی خواندنی به شرح هنر عکاسی رسیدیم و حتی انواع دوربین عکاسی را معرفی کردیم. در عناوین بعدی هم به معرفی انواع دوربین عکاسی و قسمت های مختلف یک دوربین و انواع لنز دوربین و کاربرد آنها و ویزور یا منظره یاب و دیافراگم و رنگ در عکاسی و عکاسی از کودکان و عکاسی پرتره پرداختیم، در این مطلب با هم هر آنچه را که لازم است راجع به عکاسی HDR بدانید را بررسی خواهیم کرد.

با تغییر سیستم عکاسی از آنالوگ به دیجیتال و روی کار آمدن تاریک‌خانه های دیجیتالی، تحول بزرگی در هنر و صنعت عکاسی پدید آمد. در ادامه یکی از بزرگترین جلوه های عکاسی دیجیتالی با نام عکاسی HDR را برای شما شرح خواهیم داد.

این دگرگونی همراه با تغییرات روز به روز در سخت افزارها (دوربین، لنز و…) و نرم افزارهای مورد استفاد برای ویرایش و اصلاح عکس، همچنان نیز به سرعت ادامه دارد. یکی از این تحولات که در حوزۀ نرم افزاری هنر عکاسی پدید آمده است، استفاده از تکنیک اچ دی آر می باشد که در بین عکاسان خارجی و داخلی به سرعت در حال گسترش است.

عکاسی HDR مخفف High Dynamic Range به معنی محدوده‌ی دینامیکی گسترده است. محدوده‌ی دینامیکی، تفاوت بین نقاط روشن و نقاط تیره‌ی عکس است. محدوده‌ی دینامیکی چشم انسان بسیار گسترده‌تر از دوربین است. اگر در روز به یک منظره نگاه کنید هم می‌توانید نقاط بسیار روشن مثل ابرهای آسمان را با جزئیات خیلی خوب ببینید و هم نقاط تیره که پشت به آفتاب هستند مثل ساختمان‌ها و درختان. درحالی‌که دوربین این‌گونه نیست. محدوده‌ی دینامیکی دوربین خیلی کمتر از چشم انسان است. همین طور که در دو تصویر زیر می‌بینید اگر دوربین بر نقاط روشن تمرکز داشته باشد، نقاط تیره کاملاً سیاه می‌شوند.

و اگر دوربین بر نقاط تیره تمرکز داشته باشد، نقاط روشن کاملاً سفید می‌شوند. یعنی وقتی دوربین میزان نور دهی (Exposure) را با نقاط مورد نظر تنظیم می‌کند، به خاطر کم بودن محدوده‌ی دینامیکی بسیاری از نقاط در میان محدوده‌ی دینامیکی قرار نمی‌گیرند و یا سیاه می‌شوند یا سفید.

HDR روشی برای حل این مشکل است. برای ثبت یک عکس HDR به سه عکس با نور دهی‌های متفاوت نیاز است. یک عکس با نور دهی پایین، جزئیات نقاط روشن عکس را مشخص می‌کند. یک عکس با نور دهی بالا جزئیات نقاط تاریک عکس را مشخص می‌کند. این دو عکس با یک عکس دیگر با نور دهی متوسط ترکیب می‌شوند تا در مجموعه‌ی آن‌ها، هم جزئیات نقاط روشن عکس مشخص باشد و هم جزئیات نقاط تاریک. به این عکس HDR می‌گویند.

در بسیاری از دوربین‌های حرفه‌ای این فرایند به صورت دستی انجام می‌شود به این صورت که هر سه عکس (یا حتی بیشتر از سه عکس) ذخیره می‌شوند تا عکاس بعداً با رایانه و با برنامه‌هایی مثل Photomatix آن‌ها را ترکیب بکند. یک عکاس حرفه‌ای تنظیمات مخصوصی بر روی عکس‌ها انجام می‌دهد تا بهترین ترکیب را به دست آورد. در گوشی‌های موبایل این فرایند به صورت اتوماتیک انجام می‌شود و فقط تصویر HDR ذخیره می‌شود.

در تئوری ممکن است به نظر برسد همواره تصاویر HDR بهتر از تصاویر معمولی هستند ولی این‌گونه نیست. بر اساس شرایط عکاسی ممکن است تصویر HDR زیبا بشود ولی بسیاری از اوقات عکس معمولی بهتر از HDR خواهد بود.

چه مواقعی عکس HDR بگیریم؟

به طور کلی وقتی اختلاف بین نقاط روشن و تیره‌ی تصویر زیاد است باید عکس HDR بگیرید.

یکی از عمومی‌ترین استفاده‌های HDR در عکاسی از منظره است. چون آسمان بسیار روشن و زمین بسیار تیره است، به وسیله‌ی HDR می‌توانید هم ابرهای آسمان و هم درختان و ساختمان‌ها را به خوبی ثبت کنید.

یک مثال دیگر، عکاسی از داخل ساختمان‌ها است که نور خورشید از پنجره وارد می‌شود و یا نور به وسیله‌ی پروژکتورها و یا چراغ‌های پرنور ایجاد می‌شود. در این نوع تصاویر هم نور بسیار قوی است و سایه‌های زیادی در تصویر وجود دارند. لذا باید عکس HDR بگیرید.

چه مواقعی نباید از عکاسی HDR استفاده کنیم؟

وقتی که جسم حرکت می‌کند و یا نمی‌توانیم دوربین را ثابت نگه‌داریم، نباید از HDR استفاده کنیم. چون در HDR سه عکس پشت سر هم گرفته می‌شود اگر تفاوتی در عکس‌ها وجود داشته باشد، باعث تار شدن عکس نهایی خواهد شود. البته بعضی اوقات حرکت کردن برخی اجسام اشکالی در عکس ایجاد نمی‌کند و حتی ممکن است جلوه‌ای هنری به عکس ببخشد. مثل حرکت نور چراغ خودروها در شب.

وقتی که در تصویر نقاط خیلی روشن و خیلی تیره وجود ندارد، فایده‌ای ندارد که از HDR استفاده کنیم. چون پردازش مربوط به HDR فرایند عکاسی را طولانی می‌کند و کمی هم به خاطر لرزش دست عکاس، عکس تار خواهد شد و در آخر هیچ برتری نسبت به عکس معمولی نخواهد داشت. لذا ما همیشه عکس معمولی می‌گیریم مگر اینکه شرایط صحنه مناسب HDR باشد.

بعضی اوقات سیاه بودن و یا سفید بودن قسمتی از عکس جزو ویژگی‌های هنری آن عکس است. مثلاً وقتی از بازی با نور عکس می‌گیرند پشت صحنه باید حتماً سیاه باشد. لذا نباید از HDR استفاده شود.

یکی دیگر از مواقعی که استفاده از HDR نتیجه‌ی خوبی نخواهد داشت، موقعی است که اشکالی در تصویر وجود دارد و توسط HDR بزرگنمایی می‌شود. مثلاً وقتی از صورت کسی می‌خواهیم عکس بگیریم و جوش‌های روی پوست او توسط HDR بیشتر از حد معمول به چشم می‌آیند. به طور کلی پیشنهاد می‌شود هیچ‌وقت از صورت کسی عکس HDR نگیرید.

برای گرفتن سه عکس پشت سر هم با نور متفاوت، می‌توانید از روش زیر استفاده کنید:

در دوربین‌های کانن سری SLR در منو گزینه AEB وجود دارد که در عکاسی به اصطلاح برکتینگ (bracketing) نامیده می‌شود با انتخاب این گزینه و تعیین مقدار EV (جبران نور دهی) سه عکس پشت سرهم با نگه‌داشتن دکمه عکاسی از سوژه با سه نوع روشنایی گرفته می‌شود به شرطی که حالت عکاسی در دوربین روی متوالی () تنظیم شده باشد.