صنعت ماهیگیری
صنعت ماهیگیری
صنعت شیلات در کشور نیز از نوع این تواناییهای بالقوه است. محصولات شیلات از دیرباز کالاهـایی بـا قـدرت ارزآوری بـالا شـناخته شـده اسـت و امـروزه در تجارت جهانی بخش بزرگی را به خود اختصاص میدهد. در این میان تعدادی از کشورها به قـدری نقش این صنعت را تقویت کردهاند که یکی از بخشهای اصلی صادراتی شده است و هـر روز بیش از پیش در مسیر توسعه آن گام برمیدارند. آنچه که بیش از هر چیز به چشم مـیخـورد آن است که همزمان با توسعه صنعت شیلات، سهم انواع محصـولات پرورشـی در حـال افـزایش و سهم تولیدات حاصل از صید مرتب در حال کاهش است. این امر نشانگر همت کشورها بـرای حفـظ سهم خود در بازار جهانی از طریق توسعه آبزیپروری است.
صادرات ماهی
۱۴۴ هزار و ۹۰۰ کیلوگرم کپور، فیتوفاک و آمور پرورشی از ابتدای امسال تاکنون از طریق مرز زمینی آستارا به خارج از کشور صادر شد. مدیر کل دامپزشکی گیلان ارزش اقتصادی این محموله صادراتی را بیش از ۱۱میلیارد و ۵۹۲ میلیون ریال اعلام کرد و گفت: این میزان ماهی پرورشی از استان گیلان به کشور عراق صادر شده است. سهراب عاقبتی افزود: این میزان صادرات در مقایسه با مدت مشابه پارسال ۴۰درصد افزایش یافته است.
صنعت ماهیگیری
ماهیگیری یکی از مهمترین صنعتهای جهان است که هر سال حدود ۱۰۰ میلیون تن ماهی صید میشود. کشورهای ژاپن، امریکا، چین، نروژ، هندوستان، شیلی، ایران و کشورهایی که در گذشته بخشی از اتحاد جماهیر شوروی بودند، بیشترین صید را دارند. انسان از دوران پیش از تاریخ، ماهیگیری میکرد؛ اما صید ماهی به روشهای تجاری، تا قرن هفدهم رایج نبود.
مدیرعامل اتحادیه پرورشدهندگان ماهیان گرمابی نیز در این مورد گفت: نمیتوانیم تولیدات خود را در قالب بستهبندی به کشورهای دیگر صادر کنیم و ماهیان گرمابی به صورت فلهای صادر میشوند که موجب تحمیل ضرر و زیانهایی به این بخش شده است. حسن آقازاده با بیان اینکه میزان تولیدات آبزیپروری تا ۳ میلیون تن قابل ارتقاست، اظهار کرد: در کشور ما ۲۷۰۰ کیلومتر ساحل قابل آبزیپروری وجود دارد که اگر دولت در قالبهای مختلف از این بخش حمایت کند قطعا میزان تولید از ۷۵۰ هزار تن فعلی بیشتر میشود.
وی با بیان اینکه ۱۸ هزار میلیارد تومان سرمایهگذاری زیرساختی برای تولید ۷۵۰ هزار تن ماهی گرمابی بدون کمک نقدی دولت صورت گرفته است، افزود: انتظار میرود دولت به بخش خصوصی بهای بیشتری دهد و حمایتهای ویژهای را به این بخش داشته باشد.
آقازاده با بیان اینکه تولید ماهی گرمابی موجب اشتغال مستقیم و غیرمستقیم ۱۹ هزار نفر شده است، گفت: برای اشتغال یک فرد در کار دولتی معادل ۵۰ میلیون تومان هزینه لازم است که بخش خصوصی بدون دریافت هیچگونه کمک نقدی از دولت توانسته است این بخش را اداره کند. به گفته وی، تنها خواسته پرورشدهندگان ماهی حمایت از تشکلها است، به طوریکه تولیدکننده بتواند برای تولید خود سیاستگذاری کند.
وی با بیان اینکه تمام رقبا محصولات خود را به صورت بستهبندی، شناسنامهدار و حتی قیمت پایینتر صادر میکنند، اظهار کرد: ۱۰۰ درصد سرمایهگذاری برعهده بخش خصوصی است اما تصمیمگیری و سیاستگذاریهایی توسط شیلات صورت میگیرد که موجب افزایش ضرر و زیان شده است. مدیرعامل اتحادیه پرورشدهندگان ماهیان گرمابی با بیان اینکه تمهیداتی اندیشیده شود که دخالت بخش خصوصی و سرمایهگذار در سیاستگذاری بیشتر شود، گفت: دولت باید به بخش خصوصی بیشتر اهمیت دهد و سیاستگذاری توسط این بخش و با نظارت دولت صورت گیرد. وی صادرات ماهیان گرمابی را در سال گذشته ۱۸ هزار تن عنوان و اظهار کرد: اگر سیاستگذاری به بخش خصوصی واگذار شود، میتوان این میزان را به ۳۵ هزار تن افزایش داد. آقازاده با بیان اینکه وزن ماهیهای صادر شده ۳ تا ۵کیلوگرم است، گفت: اگر سیاستها و برنامههای دولت در امسال خوب پیش رود میتوان میزان صادرات محصولات را افزایش داد.وی افزود اگر امسال نهادههای تولید به موقع دست ما برسد، دولت نیز حمایتهای خود را بیشتر کند و بارندگی به روال سابق باشد تولید ماهیان گرمابی ۱۰ تا ۱۷ درصد افزایش مییابد. آقازاده سطح زیر کشت استخرهای پرورش ماهی گرمابی در کشور را ۴۶ هزار هکتار و راندمان تولید را بین ۴ تا ۴/۵متر در هکتار عنوان کرد.
بهرهبرداری از دریا
ملی شدن صنعت ماهی و شیلات ایران یا به اختصار، ملی شدن شیلات، یکی از وقایع مهم تاریخ معاصر ایران است که در روز ۱۲ بهمن سال ۱۳۳۱ خورشیدی و در دوران زمامداری دکتر محمد مصدق، و پس از پایمردیها و مجاهدات بسیار وی و برخی دیگر از رجال سیاسی ایران در این زمینه به وقوع پیوست. این واقعه که در راستای سیاست موازنه منفی دولت مصدق ارزیابی میشود، به دهها سال غارت منابع ملی ایران در عرصه شیلات توسط همسایه شمالی این کشور، روسیه تزاری و بعد اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی خاتمه داد.
حسن صالحی، معاون وزیر جهاد کشاورزی با بیان اینکه سازمان شیلات کشور قدمت تاریخی دارد و گونههای متعددی از آبزیان در سواحل جنوبی و شمالی کشور ما وجود دارد، افزود: در پایان سال ۹۲ حدود ۸۸۰ هزار تن از آبزیان در دریاها و آبزیپروری کشور تولید شده که از این میزان ۵۵۰ هزار تن مربوط به صید و ۳۸۰ هزار تن مربوط به آبزیپروری است. وی تاکید کرد: به طور قطع ما در امسال در تولید خاویار پرورشی و میگو با رشد مواجه خواهیم بود و این تولیدات حداقل بیش از ۲۰ تا ۲۵ درصد در حجم و ارزش افزایش پیدا میکند.
رییس سازمان شیلات اظهار کرد: حداقل بیش از ۲ دهه است که هیچ شناور خارجی در خلیج فارس، دریای خزر و دریای عمان صید نمیکند اما گسترش فعالیتهای مختلف صنعتی باعث شده که عرصه بر آبزیان تنگ شود.
وی با بیان اینکه ما موضوع بازسازی ذخایر آبزیان را پیگیری میکنیم، گفت: سال گذشته در سفر رییسجمهوری به هرمزگان، دولت بودجهای را به واسطه میگو، ماهیان دریایی و ایستگاه زیستگاههای مصنوعی اختصاص داد. بنابراین بیش از ۱ میلیارد زیستگاه مصنوعی جهت احیاء، افزایش تولید و صید در خلیجفارس ایجاد میشود.
رییس سازمان شیلات ادامه داد: با توجه به بحران آب در کشور، ما جهتگیری برنامههای توسعه را بر استفاده از آب شور پایهگذاری میکنیم. پرورش در قفس و استفاده از ظرفیت سواحل از اقداماتی است که ما آن را دنبال میکنیم.
بعضی از کشتیهای ماهیگیری بزرگ و مجهز به کارخانههای شناور تهیه ماهی تبدیل شدهاند. بعد از جمع کردن تور و بالا کشیدن آن، ماهیهای صید شده را بر اساس نوع، از هم جدا میکنند. سپس این ماهیها را میشویند، داخل شکم آنها را خالی میکنند و لابهلای یخ یا فریزرهای موجود در قسمت زیر کشتی ذخیره میکنند تا برای رسیدن به بازار تازه بمانند. گاهی کشتیهای ماهیگیری ماهها بر روی آب بهکار مشغولند. از دیرباز فعالیت ماهیگیری در کشور به عنوان یکی از اصلیترین محورهای توسعه اقتصادی و اجتماعی تلقی میشده که درحالحاضر با استعداد قریب به ۱۲ هزار فروند شناور صیادی، تحت برنامهریزی و مدیریت قرار دارد.
صنعت ماهیگیری در ژاپن
ژاپن که از ۴ جزیره بزرگ تشکیل شده و دور تا دور آن را آب فرا گرفته، یکی از کشورهای جهان است که بزرگترین صنایع ماهیگیری را دراختیار دارد. به لحاظ اقتصادی و نیز غذایی بخش مهمی از ژاپن به صنعت ماهیگیری وابسته است. در زمان حاضر بخش بزرگی از غذای سنتی روزانه مردم ژاپن به دلیل شرایط جغرافیایی که کشورشان دارد، فرآوردههای دریایی است و شهروندان ژاپنی در سراسر این کشور در بسیاری موارد برای سالاد از سبزیهای دریایی استفاده میکنند و خوراک آنها نیز از ماهی، میگو یا دیگر آبزیان دریایی تامین میشود.
براساس آخرین گزارش وزارت کشاورزی، جنگلداری و ماهیگیری ژاپن، تولیدات بخش صنعت ماهیگیری این کشورسال ۲۰۰۹ میلادی بالغ بر ۱تریلیون و ۴۷۲میلیون ین یا معادل ۱۷ میلیارد و ۴۴میلیون دلار بوده است. ژاپنیها درحالحاضر نزدیک به ۱۵درصد از کل صید ماهی در جهان را به خود اختصاص میدهند. شمار افراد شاغل در این بخش در سال ۲۰۰۹ بالغ بر ۲۱۱هزار و ۸۱۰ نفر بوده است. میزان صید ماهی این کشور در هر سال حدود ۳میلیون و ۵۰۰هزار تن میرسد. ژاپن همچنین سالانه قریب به ۱۹۰ میلیارد ین یامعادل ۲میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار صادرات ماهی و فرآوردههای ماهی دارد. آخرین آمار سازمان سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) نشان میدهد: هماکنون چین، پرو، اندونزی و هند در ردههای نخست تا چهارم کشورهایی قرار دارند که بیشترین تولیدات در بخش صنعت ماهیگیری را دارا هستند.
