صنعت شکلات سازی
تهیه شکلات فرآیندی طولانی و پیچیده است، اگرچه در طول سالها تغییر و سادهسازی شده است. اصطلاح شکلات از کلمه آزتک “xocoatl” گرفته شده و در اصل یک نوشیدنی تلخ بوده که با استفاده از دانههای کاکائو تولید و بهصورت شکلات شیرینی امروزی نبوده است بلکه بهعنوان یک دارو و تقویتکننده انرژی ارزشمند بود.
۵۳۰۰ سال پیش باستانشناسان در منطقه آمازون اولین آثار کاکائو را در سفالهای مورد استفاده فرهنگ باستانی مایو-چینچیپ اکوادور کشف کردند. جوزف فرای، مخترع اولین نسخه از شکلات تختهای مدرن است و اولین آبنبات تولید انبوه در جهان کرم شکلات Fry در سال ۱۸۶۶ (قدیمیترین مارک شکلات تختهای در جهان) بود. دانههای کاکائو ماده اصلی تولید شکلات و آفریقای غربی تقریبا دوسوم دانههای کاکائو جهان را تولید میکند و ۴۵ درصد تولید دانه کاکائو از ساحل عاج تامین میشود. بنیاد جهانی کاکائو (WCF) گزارش کرد که حدود ۵۰ میلیون نفر به تولید کاکائو و صنعت کاکائو بهعنوان منبع امرار معاش وابسته هستند.
سه نوع غلاف کاکائو کریلو، فوراسترو و ترینیتاریوست وجود دارد و با استفاده از حدود ۴۰۰ دانه کاکائو حدود نیمکیلو شکلات تولید میشود. کریولو با عطر و طعم مغذی، از غلافهای باارزشتر، فوراسترو، غلاف غنی و دلچسب، چربی بیشتری دارد و ترینیتاریو ترکیبی از دو نوع غلاف دیگر است.
انواع شکلات
شکلات با نمادی از قدردانی، عشق و شادی همراه است و بهعنوان هدیه ارائه میشود که تقاضا برای محصولات را تحریک میکند و شامل انواع ذیل است:
شکلات تلخ
هر شکلاتی با ۳۵ درصد یا بیشتر مواد جامد کاکائو، شکلات تلخ در نظر گرفته میشود و بهطور قابلتوجهی تلختر از شکلات شیری یا شکلات سفید است، زیرا قند کمتری دارد.
شکلات شیری
شکلات شیری با افزودن شیر و معمولا پودر شیر به دستور اصلی شکلات تهیه میشود و در گذشته فقط به صورت مایع در دسترس بود. بااینحال، با گذشت زمان، تولیدکنندگان شکلات توانستند راهی برای ایجاد فرم سختشده پیدا کنند.
شکلات سفید
شکلات سفید در اصطلاح شکلات نیست، زیرا مواد جامد کاکائو را ندارد. شکلات سفید در واقع یکی از مشتقات شکلات و بسیار شیرین و کرمی و از کره کاکائو، شیر و شکر تشکیل شده است، البته شکلات سفید از نظر فنی شکلات نیست، زیرا مواد جامد کاکائو در آن موجود نیست.
گرانترین شکلاتها
شکلات ترافلی Chocopologie گرانترین شکلات در دنیاست که Fritz Knipschildt (آشپز و شکلاتساز دانمارکی) با قیمت ۲۶۰۰ دلار این شکلات را عرضه میکند و به صورت سفارشی است و باید در مدت هفت روز بعد از زمان خرید مصرف شوند.
دومین برند گران شکلات در جهان کادبوری (Cadbury) است که شرکت Wispa با قیمت ۱۶۰۰ دلار تولید میکند. شکلاتی خوشمزه که در یک برگ طلای خوراکی واقعی پیچیده شده و به همین دلیل بسیار گران است.
سومین شکلات گرانقیمت در جهان توسط DeLafee محصولی از برند دی لافه با استفاده از طلا ساخته میشود. این شکلاتها با استفاده از دانههای کاکائو اکوادور تهیه میشوند و پوستههای طلای خوراکی بهعنوان تزیین به آن اضافه میشوند. لازم به ذکر است که ۳۰ درصد از افراد بهصورت آنلاین این شکلات را تهیه میکنند.
صنعت شکلات چقدر ارزش دارد؟
در سراسر جهان در سال ۲۰۱۶ فروش خردهفروشی شکلات به ۹۸.۲ میلیارد دلار رسید و تنها در اروپای غربی، فروش خردهفروشی ۳۴.۴۴ میلیارد دلار و در برزیل ۵.۵ میلیارد دلار بود. در سال ۲۰۱۶ پیشبینی شده بود که حدود ۲۲ میلیارد دلار فروش شکلات در ایالاتمتحده درآمد داشته باشد. با توجه به این آمار بهنظر میرسد که شکلات تجارت خوبی است که باید در مورد فروش مداوم بررسی شود.
در سال ۲۰۱۷، این صنعت در سراسر جهان حدود ۱۰۳.۲۸ میلیارد دلار ارزش داشت و از آن زمان به بعد رشد کرده است. با گذشت سالها، بازار جهانی شکلات همچنان در حال افزایش است. تخمین زده میشود که تا سال ۲۰۲۴، ارزش این صنعت ۱۶۱.۵۶ میلیارد دلار باشد. اعتقاد بر این است که نرخ رشد مرکب سالانه (CAGR) از سال ۲۰۱۸ تا سال ۲۰۲۴ حدود ۷ درصد خواهد بود. بزرگترین تولیدکنندگان شکلات در جهان با گذشت زمان به رشد درآمد خود ادامه میدهند.
پیشبینی میشود که درآمد بازار شکلات در سراسر جهان تا سال ۲۰۲۴ به ۱۳۹.۹۴ میلیارد دلار برسد و در بین سالهای ۲۰۱۹ و ۲۰۲۴، بازار جهانی شکلات ۴.۵ درصد نرخ رشد مرکب سالانه (CAGR) داشته باشد. محققان عنوان کردند: صنعت شیرینیسازی و شکلات در سراسر جهان به رشد خود ادامه خواهد داد و و ارزش بازار جهانی شیرینی و شکلات در سال ۲۰۲۶ به ۱۸۷.۰۵ میلیارد دلار میرسد.
سالانه چه مقدار شکلات در جهان مصرف میشود؟
در سراسر جهان، شکلات به مقدار زیاد مصرف میشود، اما برخی از کشورها بیش از کشورهای دیگر شکلات مصرف میکنند. برای شروع، سوئیس بیشترین مصرف سرانه شکلات در جهان را دارد و برای اولین بار در قرن هفدهم میلادی شروع به تولید شکلات کرد. سالانه این کشور اروپایی حدود ۲۲/۳۶ پوند شکلات مصرف میکند. اتریش با داشتن ۱۳.۱۳ پوند در سال، دومین مقدار مصرف شکلات در جهان و بعد سوئیس و اتریش، ایرلند سالانه حدود ۱۹.۴۷ پوند شکلات و بعد از آن، آلمان و سپس نروژ بیشترین مصرف را دارند.
کشورهایی که بیشترین شکلات را تولید میکنند
صنایع شکلات با شرکتهای بزرگ، کوچک و متوسط، شکلاتهای فانتزی و با اشکال مختلف تولید میکنند. چهار کشور نخست تولیدکننده شکلات در جهان، ایالاتمتحده، آلمان، سوئیس و بلژیک هستند. ایالاتمتحده بیشترین شکلات را در بین کشورهای جهان و حدود ۳۰ درصد شکلات دنیا را تولید می کند در حالی که کل قاره اروپا ۳۵ درصد شکلات تولید میکند. این بدان معنی است که یک کشور تقریبا بهاندازه کل قاره شکلات تولید میکند. جالب اینجاست که هیچ یک از تولیدکنندگان عمده شکلات منابع اصلی تولید کاکائو نیستند و هیچ یک از کشورهای بزرگ تولید کننده کاکائو مراکز عمده تولید شکلات نیستند.
ایالاتمتحده
ایالاتمتحده از برترین تولیدکنندگان است و تولیدکنندگان شکلات ایالاتمتحده سالانه بیش از ۲۰ میلیارد دلار فروش خردهفروشی دارند. شرکت غذایی هرشیز (Hershey’s)، بزرگترین شرکت شکلاتسازی در آمریکای شمالی و یکی از شناختهشدهترین برندهای شکلات در سراسر جهان است. دفتر مرکزی این شرکت در پنسیلوانیا قرار دارد و در سال ۱۸۹۴ توسط میلتوناسهرشی تاسیس شد. مارس اینکورپوریتد (Mars Incorporated) شرکت شیرینیسازی آمریکایی، یکی از برترین تولیدکنندگان در جهان است که فروش خالص ۱۷.۶۴ میلیارد دلار دارد و همچنین موندلیز(Mondelēz International) در جایگاه بعدی است و فروش خالص به ارزش ۱۴.۸۶۲ میلیارد دلار دارد. بیشتر شرکتهای بزرگ که در آمریکا و جاهای دیگر شکلات تولید میکنند، دانههای کاکائو را از ساحل عاج در آفریقای غربی خریداری میکنند. سانفرانسیسکو تعداد قابل توجهی مغازه شکلاتفروشی را در خود جای داده و مرکز قابل توجهی در تولید شکلات ایالاتمتحده است.
آلمان
تولیدکنندگان شکلات آلمانی تقریبا ۱۰ میلیارد دلار در سال از این صنعت بهره میبرند، شهر کلن اغلب بهعنوان پایتخت شکلات آلمان در نظر گرفته میشود. شرکت شکلات Stollwerck یکی از مشهورترین تولیدکنندگان شکلات در این کشور است و در بلژیک و سوئیس کارخانه تولید دارد.
سوئیس
سوئیس به شکلاتها و تولیدکنندگان اصلی شکلات مشهور و تولید شکلات منبع مهم ثروت این کشور است. شهر زوریخ اغلب پایه و اساس تولید شکلات در نظر گرفته میشود. تولید شکلات در سوئیس به قرن ۱۷ برمیگردد. از قرن نوزدهم به بعد و تا پایان جنگ جهانی دوم صنعت شکلات سوئیس به شدت صادراتمحور بود. امروزه سوئیسیها در کشور خود بزرگترین مصرفکننده شکلات تولیدی هستند. در سال ۲۰۰۰، تقریبا ۵۴ درصد از شکلات کشور توسط سوئیسیها مصرف شد. همچنین سوئیس بالاترین میزان مصرف سرانه شکلات در جهان را دارد که سالانه نزدیک به ۳۰ پوند است و کل درآمد سالانه از فروش شکلات ۱۴ میلیارد دلار تخمین زده میشود.
بلژیک
کشور بلژیک به دلیل شکلاتهایش شهرت جهانی دارد و یک مرکز بزرگ تولید شکلات است. در بلژیک حدود ۱۵ کارخانه شکلاتسازی و بیش از ۲۰۰۰ فروشگاه شکلات وجود دارد. شکلاتهای بلژیکی سالانه حدود ۱۲ میلیارد دلار فروش دارند. برای اطمینان از خلوص شکلات و جلوگیری از اتکاء به چربی بیکیفیت از منابع خارجی، قانون بلژیک دستور میدهد که در تولید حداقل ۳۵ درصد کاکائو خالص استفاده شود. صنعت تولید شکلات در فرآیند تولید و محصول صنعت را به پایبندی به تکنیکهای سنتی تولید سوق میدهد و بخش قابل توجهی از شرکتهای شکلاتسازی در بلژیک بدون کمک تجهیزات مدرن و با دست تولید میشوند.
صادرکنندگان شکلات
در سال ۲۰۱۹ فروش جهانی صادرات شکلات کشورها بالغ بر ۲۹.۲ میلیارد دلار بود. از سال ۲۰۱۵ ارزش کلی صادرات شکلات برای همه کشورهای صادرکننده بهطو متوسط ۱۳.۹ درصد افزایش یافت. کشورهای اروپایی بالاترین ارزش شکلات را طی سال ۲۰۱۹ با ۷.۲۱ میلیارد دلار یا حدود سه چهارم (۷۴.۳ درصد) کل فروش شکلات بینالمللی را داشتند و این در مقایسه با ۱۳.۴ درصدآمریکای شمالی، ۸.۹درصد آسیا، ۱.۲درصد آمریکای لاتین به استثنای مکزیک است. کارائیب در آفریقا ۱.۲ درصد و ۰.۹درصد در اقیانوسیه به رهبری استرالیا و نیوزیلند بود. در سال ۲۰۱۹ بالاترین ارزش دلاری صادرات شکلات مربوط به کشورهای آلمان (۱۶.۹ درصد)، بلژیک ( ۱۰.۹ درصد) و ایتالیا (۷.۳ درصد) بود و کشور ایران در این رتبهبندی جایگاه ۸۴ را داشت.
مزایای شکلات تلخ برای سلامتی و روند بازار جهانی آینده
فواید سلامتی مرتبط با محصولات شکلات و مرتبط با رشد کل بازار شیرینی، مربوط به شکلات تلخ است. شکلات تلخ به دلیل داشتن مواد مغذی و پتانسیل آن در کاهش خطر بیماریهای قلبی، میانوعده سالم محسوب میشود. شکلات تلخ از مغز در برابر استرس و التهاب بهویژه در سالمندان محافظت میکند و نقش مهمی در بیماریهای تخریب عصبی مانند بیماری آلزایمر دارد. علاوه بر این، به گردش خون در مغز کمک میکند و میتواند توانایی تمرکز، بهبود حافظه و کنترل سطح اضطراب را بهبود بخشد. مصرف روزانه ۶ گرم میتواند خطرات حمله قلبی، دیابت، فشار خون و التهاب را کاهش دهد.
افزایش آگاهی در بین مصرفکنندگان نسبت به مصرف قند عامل اصلی جلوگیری از رشد بازار شیرینی و شکلات است و قند موجود در محصولات قنادی بهعنوان عامل اصلی بیماریهایی مانند چاقی و دیابت در نظر گرفته میشود. بااینحال، این موضوع منجر به رشد بسیار زیاد محصولات شیرینیسازی بدون قند میشود. تکامل محصولات بدون قند و کم کالری فرصتی بالقوه برای بازار شیرینی در سراسر جهان است. البته با توجه به مطالب فوق، تقاضای جهانی رشد چشمگیری در فروش را تجربه کرده است.
در سال ۲۰۱۸ بازار جهانی شکلات تلخ ۴۶.۲۹ میلیارد دلار ارزیابی شد وانتظار میرود تا سال ۲۰۲۵ CAGR رشد ۷.۹۵ درصدی داشته باشد و به ۷۱.۷۱ میلیارد دلار برسد. افزایش توجه برای مصرف مواد مفید برای سلامتی، افزایش ظرفیت هزینه، تغییر سلیقه و استفاده از یک نام تجاری و رشد شهرنشینی از مهمترین عوامل برای رشد جهانی شکلات تلخ بوده است.
بررسی اجمالی بازار شکلات جهانی ۲۰۲۰
بازار جهانی شکلات در سال ۲۰۱۹ بیش از ۱۳۰ میلیارد دلار آمریکا ارزش داشت و طبق گزارشها CAGR تقریبا ۵ درصد رشد داشت.
بازار پررونق شکلات در سراسر جهان نیز موجب افزایش بازار جهانی کاکائو شده است. بر اساس آمارها، ۹۰ درصد دانههای کاکائو جهانی برای تولید شکلات مصرف میشود و سالانه بیش از ۴میلیون تن شکلات تولید میشود. ساحل عاج با تولید سالانه ۱.۴۷۲ میلیون تن کاکائو بزرگترین کشور تولیدکننده کاکائو در جهان است.
بزرگترین شرکتهای شکلاتسازی جهان در سال ۲۰۲۰ امریکا، ایتالیا، ژاپن، سوئیس، انگلستان و کرهجنوبی هستند. طی سالهای اخیر، تعداد فزایندهای از شرکتهای مطرح شکلاتسازی تولید شکلاتهای سالم مانند شکلاتهای ارگانیک، بدون قند و بدون گلوتن را برای مصرفکنندگان ارائه کردند.
در سال ۲۰۱۹ بازار جهانی دانههای کاکائو ۸۷۳۰.۴ میلیون دلار برآورد شد و انتظار میرود تا پایان سال ۲۰۲۶ به ۱۱۶۳۰ میلیون دلار برسد و طی سالهای ۲۰۲۱-۲۰۲۰ با رشد ۴.۱ درصدی CAGR مواجه شود.
تاثیر بیماری کووید-۱۹ در بازار شیرینی و شکلات
تاثیرات جهانی ویروس کرونا با توجه به همهگیری بیماری کووید- ۱۹، در بسیاری از کشورهای جهان احساس میشود و بهطور قابلتوجهی بر بازار شیرینیسازی سال ۲۰۲۱ تاثیر گذاشت، اما احتمالا تا سال ۲۰۲۶ روند رو به رشد را تجربه خواهد کرد.