روش ساخت صابون
روش ساخت صابون
ساخت صابون با استفاده از چربیها و روغنها گستردهترین روش ساخت صابون است. این روش شامل مراحل زیر است:
- حرارت دادن چربیها و روغنها و واکنش نشان دادن آنها به مایع قلیایی
- تولید صابون و آب (صابون تمیز) به اضافه گلیسرین یا گلیسرول
روش اصلی دیگر ساخت صابون عبارت است از خنثی سازی اسیدهای چرب با استفاده از مواد قلیایی، چربیها و روغنها به واسطه بخار فشار قوی از هم جدا میشوند تا اسیدهای چرب و گلیسرین خام حاصل آیند. سپس اسیدهای چرب با تقطیر تصفیه و با یک ماده قلیایی خنثی میشوند تا صابون و آب (صابون تمیز) تولید شود.
اگر ماده قلیایی هیدروکسید سدیم باشد، یک صابون سدیمی شکل میگیرد. صابونهای سدیم صابونهای سختی هستند. اما اگر هیدروکسید پتاسیم به عنوان ماده قلیایی استفاده شود، یک صابون پتاسیمی شکل میگیرد. صابونهای پتاسیمی نرمتر هستند و در تعدادی از صابونهای دست مایع و خمیر ریشها مشاهده میشوند.
جامد یا مایع بودن صابون به چه عاملی بستگی دارد؟
ساختار مولوکولی صابون به این شکل است؛ ( CH3-(CH2)n-COO- +X ). اگر به جای عنصر X سدیم قرار دهیم، صابون جامد میشود. اما اگر از پتاسیم یا آمونیوم استفاده کنیم، صابون به حالت مایع در میآید.
در تهیهی صابون ابتدا یون هیدروکسید باز به عنوان نوکلئوفیل (هسته دوست) به کربن گروه کربنیل حمله کرده، پس از خارج شدن یک مولکول الکل، انیون اسید به صورت هیبرید رزونانس فوق، پایدار میگردد.الکل نقش حلال را دارد. مواد اولیه برای تولید صابون چربی (مولکول آلی و غیر قابل حل در آب) و باز (مانند سود که در آب انحلال پذیر است) هستند. برای اینکه واکنش بین دو مادهی اولیه، یعنی چربی و باز، بهتر صورت گیرد باید از یک حلال استفاده کرد که هر دو مادهی اولیه را در خود حل نماید. الکل بسیار مفید است، زیرا الکل مانند C۲H۵OH دارای یک سر هیدروکربنی و یک سر قطبی است و میتواند هر دو مادهی اولیه را در خود حل کرده و درنتیجه واکنش بین ان دو سریعتر و کاملتر انجام گیرد.