درباره نمد مالی

درباره نمد مالی

نقوش روی نمد

برای نقش‌های روی نمد، طرح یا نقش دلخواه را به صورت ذهنی ایجاد می‌کنند. همچنین از نقش‌های بز، کل، آهو، طاووس و نقوش الهام‌گرفته از سایر بافتنی‌های منطقه برای روی نمد استفاده می‌شود. گاها به سفارش صاحب نمد نیز طرحی خاص بر روی نمد ایجاد می‌کنند. برای ساخت نمد از پشم‌های رنگ شده، پشم‌هایی که رنگی هستند یا پشم‌هایی که با رنگ‌های طبیعی گیاهی رنگ‌آمیزی شده‌اند استفاده می‌کنند. در پایان با نمی که به آن می‌دهند شروع به کوبیدن می‌کنند تا نمد به خوبی آماده شود.

وسایل مورد نیاز نمد مالی

• کمان

داشتن وسیله‌ای برای حلاجی نمد، مانند کمان لحاف دوز بسیار اهمیت دارد. برای ساخت کمان، چوب بلندی از درختان محیط اطراف خود انتخاب می‌کنند. معمولا برای اینکه کمان، حلاج را خسته نکند از چوب‌های سبک استفاده می‌شود و قسمت اصلی آن روده خشک شده گوسفند است که در طول چوب به ابتدا و انتهای آن وصل است. کمان را با قطعه چوبی می‌بندند و با شست به آن ضربه می‌زنند؛ ارتعاشات آن باعث از هم باز شدن رشته‌های پشم از همدیگر می‌شود.روی چوب، دسته‌ای با پارچه‌ی نرم می‌بندند که به عنوان دستگیره کاربرد دارد. این پارچه نرم است و نرمی آن به این جهت است که در حین کار دست کمتر اذیت شود. در حد فاصل چوب و زه، یک قطعه چرم نصب می‌کنند تا در حین کار ضربه‌های زه به چوب منتقل نشود و از ساییده شدن و پارگی زه تا حدودی جلوگیری می‌کند. همچنین آهنگ دلنشینی برای حلاج ایجاد می‌کند. این امر باعث می‌شود که کار مدام، خستگی کمتری برای حلاج ایجاد کند.

• مشته

مشته قطعه چوبی خراطی شده‌ای است که شامل دسته و کله است. نمد مال یا حلاج با مهارت خاص، حرکت آرنج خود و با ایجاد زاویه‌ای تعیین شده بر روی کمان، ضریه‌های یکنواختی وارد می‌کند که حالت ارتعاش بر روی روده ایجاد می‌کند. این امر باعث از هم گسستن رشته‌های پشم می‌شود.

• قالب

قالب تخته‌ای حصیری است که با توجه به مصالح و مواد اولیه محیط، از جنس برگ درخت خرما یا نیزارهای منطقه آن را درست می‌کنند. قالب معمولاً در عرض ۱/۵ در ۲ متر است؛ البته برخی از نمد مال‌ها برای ساخت نمد بیش از یک قالب در اندازه‌های مختلف دارند که معمولا قالب کمی از اندازه نمد سفارش داده شده بزرگ‌تر است و مرتب آن را نمناک نگه می‌دارند تا نرم باشد.

• پاتیای صابون

پاتیای صابون ظرفی است که آب صابون را قبلاً در آن آماده می‌کنند تا در حین کار از آن استفاده کنند. نمد مال‌ها در هنگام کار آب صابون را روی پنجه می‌ریزند و انگشتان خود را تکان می‌دهند تا به نسبت مساوی روی تمام قسمت‌های طرح نمد پخش شود.

• قیچی

قیچی نیز از جمله ابزار ابتدایی نمد مالی است که از آن برای بریدن نقوش روی نمد استفاده می‌کنند تا طرح ها به شکل دلخواه به صورت جدا یا ترکیبی در آید.

• پنجه

پنجه از جمله ابزار اولیه هنرمند نمد مالی است که آن را از شاخه نازک درختان محیط زندگی خود شبیه دست می‌سازند و چون مثل دست پنج شاخه دارد به آن پنجه می‌گویند. یک طرف پنجه جمع و طرف دیگر آن باز است و معمولاً شاخه‌ها از میان سوراخ‌های دسته چوبی عبور داده شده اند.

• چاقوی چخماق

چخماق از ابزار اولیه بیشتر صنعتگرانی است که لازم است ابزار کارشان را تیز کنند. در کار نمد مالی برای تیز کردن لبه چاقو به منظور بریدن جلو فرجی (پالتو نمدی) از چاقوی چخماق استفاده می‌شود.

• رسن

رسن قطعه چوبی از جنس موی بز است که ابتدا آن را ریسیده و به هم می‌بافند. این ابزار بسیار نرم و محکم است. البته امروزه به جای طناب‌های سنتی از طناب‌های ماشینی استفاده می‌شود. رسن را به دور قالب می‌بندند.

مشاغل صنعتی ایران