خراطی چوب
خراطی چوب یکی از صنایع دستی سنتی ایران است که از زمانهای قدیم در این مرز و بوم رواج داشته و به طور معمول در مناطقی از کشور که چوب در آنجا بیشتر یافت میشود رایج است زیرا مادهی اولیه و عمدهی آن چوب میباشد. صنعتگران با ابزار و وسایل بسیار ساده خراطی، محصولاتی نظیر عصا، نی قلیان، چوب سیگار، وردنه، شانه چوبی، قنددان، زیرسیگاری و پایه آباژور را تولید و عرضه میکنند.
چوبهای مورد استفاده در خراطی شامل گردو، نارون، توسکا، زبان، گنجشک، بید، چنار، چوب سفید، کهور، گلابی، کیکم و… میباشد و در دزفول نوعی چوب به نام جغ نیز مورد مصرف قرار میگیرد. از دیگر مواد اولیهی مصرفی در صنعت خراطی میتوان سریشم، لاک الکل و لاک سلولزی را نام برد. ابزار کار صنعتگران شامل سوهان، چاقو، تیشه، متهی دستی، چکش، گیره، سندان، اره، انبردستی چرخ سمباده و… است. در حال حاضر در کارگاهها از دستگاههای خراطی برقی نیز استفاده میشود.
مراحل تولید در کارگاههای خراطی به قرار ذیل میباشد:
- انتخاب نوع چوب در ارتباط با کالاهای تولیدی
- برش چوب به وسیله اره نواری و رنده
- بستن چوب بریده شده به دستگاه خراطی و گرد کردن آن و یا اصطلاحاً به صورت نیمهکاره در آوردن آن.
- در این مرحله چنانچه تولید کالائی تو خالی مورد نظر باشد، کار نیمهکاره را به وسیله سه نظام به دستگاه خراطی بسته و توی آن را خالی میکنند.
- مرحله پنجم تکمیل کار نیمهکاره و پرداخت قسمت خارجی آن توسط سمباده میباشد.
منابع تامین چوب در کارگاههای خراطی بیشتر باغهای اطراف شهرها و یا جنگل میباشد.