خانه طباطبایی های کاشان عروس خانه های ایران
منتشره شده در دوشنبه ۱۲ آذر ۱۳۹۷
خانه طباطبایی های کاشان عروس خانه های ایران
سلام ای دل نورانی خورشید، ای نگاه آبی آسمان ،ای شکوه آفرینش!
سلام ای وسیع جاری،ای پهنه نور باران،ای طراوت بی کران
سلام خدمت شما دوستان و کاربران گرامی صبح تون بخیر.
گاه بشر از تمام قدرت تفکر خود استفاده می کند تا اثری بی نقص را بیافریند؛ اثری که با هنر در می آمیزد و تبدیل به یک شاهکار می شود…
از این دست شاهکارها در سراسر ایران وجود دارند و به هر شهری که قدم بگذارید نمونه ای از آنها را می بینید. سازه هایی تاریخی که قد برافراشته و علم و هنر معماری را به نمایش گذاشته اند. از کنارشان که می گذرید ناخودآگاه متوقف می شوید و برای لحظاتی به تاریخ سفر می کنید. در میان این سازه های گوناگون، خانه های تاریخی جلوه خاص دیگری دارند. آنها میزبان خانواده هایی بوده و غم و شادی آنها را نظاره کرده اند.
آنچه که در خانه های تاریخی ایران به چشم می آید، حکایت از شناخت عناصر معماری و هنر به کارگیری و ترکیب آنها دارد. گویی معماران قدیم با دانشی تجربی هر آنچه که در دیار خود می یافتند را برای خلق یک اثر ماندگار به کار می گرفتند. سال ها طول می کشید تا معمار حاصل کار و تجربه اش را ببیند اما یک لبخند رضایت بر لب صاحبخانه کافی بود تا تمام خستگی ها از تن او زدوده شود.
امروز قصد ورود به یکی از همین خانه ها را داریم که نامش برای بسیاری از دوست داران تاریخ و معماری آشناست. با هم راهی شهر کاشان می شویم و به خانه طباطبایی ها قدم می گذاریم.
در یکی از محله های تاریخی کاشان به نام سلطان امیراحمد و پس از گذر از کنار چندین بنای تاریخی به خانه ای می رسیم که در جوار بقعه مطهر امامزاده سلطان امیر احمد(ع) از فرزندان امام موسی کاظم (ع) قرار دارد. این ساختمان به خاطر داشتن زیبایی های بی بدیلش به عروس خانه های ایران شهرت دارد و شاهکاری از هنر معماری قدیم به شمار می رود.
این خانه ۴۷۳۰ مترمربع وسعت دارد و بخش های متفاوتی را با کاربری های متنوع شامل می شود. هر گوشه از این خانه بر طبق اصولی خاص و هوشمندانه ساخته شده و در عین زیبایی، کلیه نیازهای ساکنان در آن پیش بینی شده است. خانه های بزرگ به صاحبان ثروتمند خود این فرصت را می دادند تا علاوه بر خودشان، فرزندان آنان نیز پس از ازدواج در همان خانه زندگی کنند. علاوه بر این، محلی برای تجارت و برگزاری مراسم نیز بوده اند.
تزیینات مجلل و باشکوه داخلی و بیرونی همچون گچ بری های هنرمندانه و به کارگیری شیشه های رنگی و ارسی، حفظ اصالت معماری ایرانی و اسلامی و طراحی متناسب با فرهنگ و اقلیم خاص منطقه از ویژگی هایی است که خانه طباطبایی های کاشان را به یکی از منحصر به فردترین بناهای تاریخی ایران تبدیل می کند.
شاید اگر کسی از این ویژگی ها خبر نداشته باشد با دیدن درِ ورودی خانه به راحتی از کنار آن عبور کند؛ اما با ورود به خانه تصاویری تازه و متفاوت از خانه های ایرانی در ذهن تان شکل خواهد گرفت که هیچ گاه فراموش نخواهند شد.
صاحبِ خانه طباطبایی ها، یکی از تاجران بین المللی فرش از اهالی نظنز و مقیم کاشان بود که با نام حاج سید جعفر طباطبایی نطنزی شناخته می شد و فرش های نفیسی را به روسیه و هند صادر می کرد. وی در حدود سال ۱۲۵۰ هجری قمری تصمیم به ساخت خانه ای مجلل در جوار بقعه مبارکه امامزاده سلطان امیراحمد گرفت تا خانواده اش را در آن اسکان دهد. او معمار معروف کاشانی، استاد علی مریم، هنرمند برجسته دوره قاجار، را به عنوان مامور طراحی و ساخت این خانه انتخاب کرد. معمار موظف شد با استفاده از هنر و مهارت خود خانه باشکوهی را بنا کند. وی که سازنده خانه بروجردیها و سرای امین الدوله نیز بود، توانست در مدت ۱۰ سال ساخت این خانه را به پایان برساند.
برای جلوه دادن به این خانه، نیاز به تزییناتی شکوهمند بود، پس یکی از شاگردان میرزا ابوالحسن صنیع الملک غفاری کاشانی، گچ بری و نقاشی های آن را برعهده گرفت و زیر نظر استاد خود به ایجاد طرح هایی منحصر به فرد مشغول شد. میرزاابوالحسن غفاری کاشانی ملقب به صنیع الملک که هنرمند بزرگ و نقاشباشی دربار ناصرالدین شاه قاجار بود به دلیل مراوداتی که با صاحب خانه داشت پذیرفت که نظارت بر کار گچ بری و نقاشی را بر عهده بگیرد و همین امر بر ارزش و اعتبار خانه طباطبایی ها افزود. به دلیل آنکه صاحب خانه در کار تجارت فرش بود کلیه نقوش گچ بری از نقش های فرش ایرانی و گل و مرغ اسلیمی الهام گرفتند و در نهایت شکوه اجرا شدند.
این خانه تاریخی پس از گذشت سال ها به وسیله هیات امنایِ مرمت و احیای ابنیه تاریخی کاشان، از صاحبان آن خریداری شد. این بنا در سال های ۱۳۷۳ تا ۱۳۷۶ با همکاری شهرداری و میراث فرهنگی کاشان و با پشتیبانی مسوولان وقت وزارت معادن و فلزات مورد مرمت قرار گرفت و طبق نقشه اصلی بازسازی شد.
خانه تاریخی طباطبایی ها با شماره ثبت ۱۵۰۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و تحت نظر سازمان رفاهی و تفریحی شهرداری کاشان اداره می شود.
مشاغل صنعتی ایران
