نگاهی نزدیک تر به تالاب انزلی
تالاب انزلی یکی از انواع تالاب های ساحلی (Coastal Wetland) به شمار می رود که پسروی دریای خزر و جریانات دریایی منجر به جدا سازی آن از دریا شده است.
وسعت و عمق تالاب
به دلیل آنکه تالاب انزلی منطقه ی نسبتا وسیعی را در بر گرفته است و در فصول پرآبی و کم آبی میزان آب آن تغییر می کند، نمی توان وسعت ثابتی را برای آن در نظر گرفت. از این رو در اندازه گیری وسعت تالاب با اعداد متفاوتی برخورد می کنیم اما به طور کلی در فصول پر آبی، وسعت محدوده آب تالاب به بیش از ۱۰۰ کیلومتر مربع می رسد و در فصول کم آبی این مقدار به کمتر از ۸۰ کیلومتر مربع کاهش می یابد. علاوه بر آب بخش هایی از این وسعت نیز به موارد زیر اختصاص دارد:
۹.۵۳ درصد: جنگل و مرتع
۲.۳۳ درصد: زمینهای کشاورزی
۷.۸ درصد: تالاب، آب بندانها و استخرها
۷.۳ درصد: مناطق انسان ساخت
در فصل بهار، عمق آب تالاب به بیشترین مقدار خود می رسد و در نواحی غربی آن حدود ۵.۲ متر عمق را شاهد هستیم. البته به دلیل نوسانات سطح آب دریای خزر، در اثر جزر و مد این مقدار همواره متغیر است.
آغاز و سرانجام آب تالاب
۱۱ رود اصلی و ۳۰ رود فرعی آب تالاب را تامین می کنند و پس از آبیاری مزارع و شالیزارها به همراه جریان های سطحی به تالاب انزلی می ریزند که مهم ترین آنها عبارتند از: رودخانه پیربازار، رمضان بکنده، قنادی، لله کا، بیجرود، نوخاله، هندخاله، سیاه درویشان، گاز رودبار، نرگستان، چومثقال، کلسر، شیجان، اسپند، چکوور، مرغک خالکایی، بهمبر، شیله سر و کانال مادر
در نهایت این آب از طریق یک کانال کشتیرانی که به وسیله ی دو موج شکن واقع در تأسیسات بندرگاه انزلی حمایت می شوند، به دریای خزر می ریزد. رودخانههای اصلی که از طریق موج شکن های بندرانزلی به دریای خزر مرتبط میشوند به ترتیب از شرق به غرب عبارتند از: سوسر روگا، پیر بازار روگا، چپ خاله، راست خاله یا نهنگ روگا و مهدی روگا یا کلویر روگا.
در میان تالاب انزلی جزایر متعددی وجود دارند که عبارتند از:
قلم گوده بزرگ و کوچک: قلم گوده نام جزیره ای است که در امتداد خارجی یا جنوبی و انتهای شرقی ساحل انزلی گسترش یافته است و معمولا کشتی ها در آن لنگر می اندازند. این جزیره دارای گذرگاهی عمیق و طویل است که شبیه به رودخانه می باشد و ۱۲۵ متر عرض دارد. کشتی ها در این گذرگاه می توانند در نزدیکی ساحل لنگر انداخته و با اطمینان کامل بارگیری کنند و یا کالای خود را تحویل دهند. قلم گوده پوشیده از نیزار است و در زمین خشک آن چهار پایان اهلی چرا می کنند.
میان گوده و اکبر آباد: اکبرآباد جزیره بسیار کوچکی است که در نزدیکی قلم گوده قرار دارد و در کنار آن نیز میان گوده واقع شده است.
میان پشته بزرگ و کوچک: در مقابل قلم گوده، جزیره ی طویلی به نام میان پشته قرار دارد که جنگلی و پوشیده از درخت است. این جزیره تنها ۱ متر بالاتر از سطح آب است و با وزش بادهای شدید دچار سیل زدگی می شود. طول آن از شرق به غرب ۱۲۶۰ متر می باشد و پهن ترین قسمت آن در بخش شرقی به ۷۶۵ متر می رسد. ساحل شمالی جزیره در محلی که رودخانه به دریا می رسد واقع است و ۶۳۰ متر می باشد.
در گذشته یک انبار باروتکوبی در این جزیره وجود داشت و در آن آثاری از باغی به نام باغ شاه که مربوط به زمان خسروخان است دیده می شد. به جز این بنا، پنج ویلا و چهل و پنج کلبه ماهیگیری و دو موسسه برای خشکاندن پیله و باغی به نام یوسف آباد نیز در این جزیره قرار دارد.
میان پشته کول: جزیره کوچکی در بالای میان پشته قرار دارد که با درخت های کاشته شده در آن شناخته می شود.
مرادگوده: جزیره مرادگوه شبیه استخر است و سلگاه نامیده می شود. اهالی محله کولیور در بندر انزلی برای شکار مرغابی به این جزیره می آیند. در این منطقه کسی که زندگی خود را با شکار مرغابی بگذراند به سل بر معروف است. قسمتی از جزیره زیر کشت رفته و کنف می دهد.
چراغ پشتان: این جزیره در ۶ کیلومتری انزلی و در مشرق مراد گوده واقع شده است.
سایر جزایر: در شرق انزلی جزایری به صورت باغی یا چمن وجود دارند که عبارتند از: خشکی، سید کاظم باغ، پیله علی باغ (پله علی باغ)، میرحسن باغ.
طالقانی و آبکنار نیز از جزایر دیگر تالاب می باشند.