باغ عفیف آباد نماد معماری ایرانی

باغ عفیف آباد نماد معماری ایرانی

سلام دوستان و کاربران گرامی سایت صنعت و صنایع امروز میخواهیم با هم سری به باغ عفیف آباد بزنیم .

باغ عفیف آباد از قدیمی ترین باغهای شیراز است که در دوران صفویه بنا شده و از آن زمان یکی از گردشگاه های اصلی پادشاهان ایرانی بوده است. این باغ در دوران قاجاریه توسط میرزا علی خان قوام الملک خریداری شد، میرزا علی خان باغ پس از خرید باغ، آن را نوسازی می کند و عمارت دو طبقه ی بزرگی در وسط باغ بنا می کند. عمارت ساخته شده هنوز هم در باغ عفیف آباد پابرجا است و توسط ارتش جمهوری اسلامی به دو موزه ی سلاح های نظامی در طبقه ی اول و موزه ی عبرت در طبقه ی دوم تبدیل شده است.باغ عفیف آباد

باروی کار آمدن حکومت پهلوی این باغ به فرح پهلوی هدیه داده می شود و سرانجام در سال ۱۳۴۰ ارتش موفق می شود طی یک مزایده این باغ ۱۲۷۰۰۰ متر مربعی را خریداری کند. باغ عفیف آباد همچنان در اختیار ارتش قرار دارد و بازدید از آن هم برای عموم آزاد است. لازم به ذکر است که موزه ی نظامی باغ عفیف آباد در فروردین سال ۱۳۷۰ به همت ارتش جمهوری اسلامی در این کاخ بر پا شد تا به موزه ی نظامی شماره ۲ کشور تبدیل شود.

مجموعه ی باغ عفیف آباد علاوه بر محیط باغ و عمارت زیبایی که در وسط آن قرار دارد، دارای یک حمام تاریخی و یک قهوه خانه ی سنتی است که دیدن آنها هم خالی از لطف نیست. سازنده ی باغ میرزا علی محمد خان قوام الملک دوم است که این باغ را در سال ۱۲۸۴ هجری قمری (۱۸۶۳ میلادی) بنا کرده است. باغ عفیف آباد در آن زمان نمونه ی کاملی از هنر گلکاری ایرانی بود که متاسفانه امروزه به بخش گلکاری و درختان باغ توجه زیادی نمی شود و دیگر آن بُعد از زیبایی باغ چندان به چشم نمی آید. اما با این وجود هنوز هم تماشای نخلهای سر به فلک کشیده و انواع درختهای مرکبات در این باغ بزرگ و زیبا حس خوبی به شما می دهد.

کاخ سلطنتی ساختمان کاخ در دو طبقه ساخته شده و در آن حدود ۳۰ اتاق و تالار وجود دارد. طبقه ی اول کاخ امروزه به موزه ی نظامی تبدیل شده و در آن ادوات جنگی و اسلحه هایی مربوط به دوران مختلف در معرض دید بازدیدکنندگان از این موزه قرار گرفته است. اموال این موزه از ابتدایی ترین جنگ افزارها تا اسلحه های پیشرفته ی سالهای نه چندان دور را در بر می گیرند که میتواند برای هر بیننده ای جذاب باشد.

طبقه دوم شامل یک راهروی طویل است که در دو سوی آن اتاق‌ های زیبا و تو در تو قرار دارند و در میانه این طبقه، تالار بزرگ و باشکوهی قرار دارد. این طبقه را که «موزه عبرت» می نامند. شامل اتاقهای همایش، رختکن، نشیمن، مطالعه، سالن پذیرایی و قمارخانه است. از اشیای با ارزش این موزه فرشهای قیمتی کف اتاقها و پیانوی شخصی فرح پهلوی می باشد که در جشن ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی استفاده شده است.

قهوه خانه و حمام سنتی ساختمان قهوه خانه ی سنتی باغ عفیف آباد به شیوهی معماریایرانی ساخته شده و حوض کوچکی وسط حیاط آن قرار دارد. در اطراف دیوار قهوه خانه نقش هایی از شاهنامه ی فردوسی مثل «داستان زال و سیمرغ» یا «نبرد رستم و اسفندیار» نقاشی شده اند. متاسفانه در حال حاضر این قهوه خانه کاربری تجاری دارد که از زیبایی آن کاسته است.

حمام سنتی مجموعه هم مانند تمام حمامهای سنتی ایرانی ساخته شده و دارای دو خزینهی آب سرد و آب گرم است. دیوارهای این حمام که به روشی بسیار ابتدایی مرمت و بازسازی شدهاند با نقشهای برجستهای مثل «فرهاد در کوه بیستون» و «دیدار مردم با خسرو پرویز» پوشیده شده است. متاسفانه به سبب مرمت این حمام هم حس و حال واقعی آن را از بین برده و از جذابیت آن کاسته است.

دسترسی

برای دسترسی به باغ عفیف آباد متاسفانه گزینه های زیادی از جهت وسایل حمل و نقل عمومی در اختیار شما قرار ندارد. نزدیک ترین ایستگاه مترو که در حال حاضر در نزدیکی باغ عفیف آباد قرار دارد، ایستگاه چهارراه زرگری (مطهری) است که با پیاده شدن در این ایستگاه می توانید به ابتدای خیابان زرگری بروید و باتاکسی های عبوری خود را به باغ عفیف آباد برسانید.

بهترین انتخاب برای دسترسی به باغ عفیف آباد از نقاط مختلف شهر تاکسی است. اگر با اتوموبیل شخصی به سمت باغ عفیف آباد می روید باید از خیابان قصردشت وارد خیابان عفیف آباد شوید و خیابان را تا انتها ادامه بدهید. در انتهای خیابان باغ عفیف آباد در سمت دیگر تقاطع عفیف آباد با ستارخان قرار دارد که برای دسترسی به پارکینگ روبروی باغ باید وارد خیابان ستارخان شوید و از اولین دور برگردان وارد جهت مخالف بشوید. پس از طی حدود ۵۰ متر در خیابان ستارخان باید به سمت راست بپیچید تا به باغ عفیف آباد برسید.

آدرس: باغ عفیف آباد در انتهای خیابان عفیف آباد شیراز نزدیک به خیابان ستارخان قرار دارد.

باغ عفیف آباد یکی از قدیمی ترین و زیباترین باغهای شهر شیراز است که در غرب شیراز و در جنوب خیابان قصرالدشت بالاتر از باغ قدیمی رحمت آباد و در انتهای خیابان عفیف آباد قرار دارد. درِ ورودی باغ از چوب ساخته شده و در بخش شمالی آن واقع شده است. در پشت در، دالانی وجود دارد که اتاقهای نگهبانان در دو سوی آن تعبیه شده است. سردرِ باغ دارای ۴ ستون گچی ساده است که دو به دو در دو سوی واقع شده و با اقتباس از طرح سرستونهای تخت جمشید، گچبری شده است. در پیشانی درِ ورودی نقش دو شیر که گویی را در میان پنجه های خود گرفته اند، دیده می شود. پس از گذر از در، دهلیزی وجود دارد که سقف آن از چوب ساخته شده و با شالهای منظم هندسی مرتب شدهاند. در طرف دیگر در و بر پیشانی دهلیز، مجلس تاجگذاری پادشاه ساسانی دیده می شود که بر قاب نیم دایرهای به وسیله کاشی های رنگارنگ قرار دارد.

مساحت این باغ حدود ۱۲۷۰۰۰ متر مربع می باشد و در زمان صفویه به «باغ گلشن» معروف بوده است. این باغ در آن زمان از جمله باغهای آباد و مهم شیراز و مقرپادشاهان وقت بوده است. یعقوب خان ذوالقدر؛ حاکم شیراز در زمان شاه عباس صفوی،در قسمتی از اراضی این باغ قلعه ای محکم ساخت و برای بنای این قلعه از سنگهای گورستان جعفر آباد و مصلا استفاده نمود.

پس از صفویه این قلعه ویران شد و باغ رونق و آبادانی خود را از دست داد. در سال ۱۲۸۴ هجری قمری، به فرمان «میرزا علی محمد خان قوام الملک» عمارت باغ فعلی احداث شد. وی برای آبیاری درختان باغ قنات لیمک را که در ۱۵ کیلومتری باغ و در قصر قمشه بود، خریداری کرد. این باغ در اواخر سده گذشته به خواهرزاده قوام الملک به نام «عفیفه خانم» به ارث رسید و چون او بهسازی گستردهای در باغ انجام داد، از آن پس باغ را «عفیف آباد» نامیدند.

در میان باغ کاخ زیبایی قرار دارد که از بناهای دوره زندیه و قاجاریه است.

ساختمان کاخ دو طبقه است. طبقه پایین زیرزمین وسیعی است که آب نمای زیبایی در آن ساخته شده و هم اکنون این طبقه به «موزه نظامی» تبدیل شده و سلاح های گوناگون در آن به تماشا گذاشته شده است. در این موزه سلاحهای گرانبهایی همچون تفنگ فتحعلی شاه، ناصرالدین شاه، مظفرالدین شاه، رضا شاه و محمدرضا شاه پهلوی، سَرپُرهای همرزمان میرزا کوچک خان جنگلی و مسلسل رئیس علی دلواری دیده می شود. در جلوی پلکان ورودی نیز ارابه ویژه تشییع جنازه رضا شاه پهلوی و توپ فتحعلی شاه قاجار دیده می شود. این طبقه با ۳ پله به طبقه دوم راه دارد.

طبقه دوم شامل یک راهروی طویل است که در دو سوی آن اتاقهای زیبا و تو در تو قرار دارند و در میانه این طبقه، تالار بزرگ و باشکوهی قرار دارد. این طبقه را که «موزه عبرت» می نامند شامل اتاقهای همایش، رختکن، نشیمن، مطالعه، سالن پذیرایی و قمارخانه است. از اشیای باارزش این موزه فرشهای قیمتی کف اتاقها و پیانوی شخصی فرح پهلوی می باشد که در جشن ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی استفاده شده است.

از دیگر بخشهای این باغ قهوه خانه سنتی باغ است که در سمت راست درِ ورودی باغ واقع شده و در حیاط آن درخت نارنج و حوض کوچکی قرار دارد. سالن قهوه خانه دارای ۶ حجره است که بر هر کدام نقشی کشیده اند. این نقشها عبارتند از داستان ضحاک و کاوه آهنگر، داستان زال و سیمرغ، نبرد رستم و سهراب، نبرد تهمتن و دیو سپید و نبرد رستم و اسفندیار. از دیگر بناهای باغ حمام آن است که در بخش غربی ساختمان ورودی و پشت دیوار قرار دارد. در دیوارهای خزینه حمام نقشهای برجستهای به چشم می خورد که عبارتند از تصویر فرهاد در کوه بیستون، دیدار مردم با خسرو پرویز ساسانی ،صحنه ورودی حضرت یوسف به جمع زنان مصری و … .

باغ عفیف آباد در سال ۱۳۴۱ خورشیدی توسط ارتش از فرح پهلوی خریداری شد. این باغ در سال ۱۳۴۸ زیر نظر سازمان میراث فرهنگی مرمت شد و در سال ۱۳۷۰ همزمانپ با روز ارتش، به عنوان «موزه نظامی شماره ۲» بازگشایی شد و اکنون تحت اختیار سازمان عقیدتی سیاسی ارتش جمهوری اسلامی ایران است. این باغ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.